Guyana íbúarnir búseta,
Flag of Guyana


GUYANA
 BÚSETA

.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Samkvæmt hefð skiptist landið í strandhéruðin, þar sem flestir búa, og innlandið.  Íbúarnir á ströndinni eru sundurleitir, afkomendur verkamannanna á sykurekrunum.  Inni í landi búa aðallega indíánar, þótt þar séu nokkrir, dreifðir búgarðar og námur.  Langflestir íbúanna búa í dreifbýlinu, aðallega í þorpum á ströndinni milli ósa ánna Berbice og Courantyne.  Þorpin eru flest í laginu eins og ferhyrningar og tengd strandveginum.  Akrar hvers þorps teygjast oft marga kílómetra upp frá ströndinni og eru aðskildir frá ökrum annarra þorpa með skurðum.  Stærð þorpanna er mismunandi, allt frá nokkur hundruð íbúum til þúsunda.  Hús þeirra eru yfirleitt úr timbri og steinsteypu og standa á straurum á flæðilandinu.  Milli þeirra og gatnanna eru brýr yfir framræslu- og áveituskurðina.

Georgetown er aðalhafnarborgin og stærst borga landsins.  Hún er við ósa Demerara-árinnar neðan sjávarmáls og varnargarðar meðfram ánni og hafinu verja hana flóðum.  Aðrar mikilvægar borgir eru Linden (báxítborgin) og Nýja-Amsterdam (markaðsborgin) við ósa Berbice-árinnar.  Port Mourant, sykrurreyrsplantekran austan Nýju-Amsterdam, og Anna Regina, hrísgrjónahéraðið norðan Essequibo-árinnar, eru markaðsmiðstöðvar í dreifbýlinu á ströndinni.

Indíánar eru u.þ.b. 4% íbúanna (warao, arawak, karíbar, wapisiana, arecuna og fjöldi annarra í skógum landsins).  Arecuna-indíánarnir eru kynblendingar Spánverja og arawaka við Moruka-ána.  Makusi-indíánar eru mest áberandi á steppunum.  Nokkuð stórir hópar indíána búa í vesturhlutanum, meðfram landamærum Venesúela og Brasilíu.  Þeir eru sjaldséðir í öðrum byggðum landsins, þótt nokkrir þeirra hafi blandast negrum og fólki frá Austur-Indíum.  Allt frá árinu 1970 hefur landið meðfram landamærum landsins orðið ríkiseign en indíánarnir, sem þar búa hafa haldið óformelgum eignarrétti alls staðar inni í landinu.

Íbúar strandhéraðanna eru afkomendur sundurleitra forfeðra.  Elzti hópurinn er afkomendur þræla, sem yfirgáfu akrana eftir að þrælahald var afnumið 1838 og urðu stjálfstæðir smábændur eða borgarbúar.  Þeir eru u.þ.b. þriðjungur íbúa landsins.  Austurindíar komu í kjölfar þrælanna til að vinna á ökrunum og eru fjölmennasti hópur landsmanna, u.þ.b. helmingur, og þeim hefur fjölgar meira ein öðrum þjóðernishópum.  Þeir eru fjölmennasti hópur verkamanna í landbúnaði og margir eru sjálfstæðir bændur og landeigendur.  Þeir hafa líka komið sér vel fyrir í viðskiptalífinu og njóta þar góðs orðstírs.

Kínverjar og Portúgalar komu líka sem landbúnaðarverkamenn en eru nú að langmestu leyti borgarbúar.  Þeir eru kaupsýslumenn og fagfólk og eru hlutfallslega áhrifameiri en aðrir.  Þeim hefur ekki fjölgað og eru mjög lítill hluti íbúanna.  Evrópumenn, aðrir en Portúgalar, eru fáir og flestir búa aðeins skamma hríð í landinu.  Múlattar eru kynblendingar hvítra og negra og eru langfjölmennastir.  Flestir þeirra búa í borgum og stór hluti þeirra stundar skrifstofustörf.

Kristin trú er útbreiddust (Enska biskupakirkjan og rómversk-katólska) og næst kemur hindu.  Öfgafullir mótmælendur náðu fótfestu á 20. öldinni, aðallega í Georgetown.  Nokkuð er um múslima og nokkrir ættbálkar indíána stunda trú forfeðranna (andatrú).  Opinbert tungumál er enska en tunga kreóla, „patois”, er töluð um land allt.  Hindi og urdu heyrist stundum í hópi eldri íbúa frá Austur-Indíum.

Innflutningur fólks er ekki lengur mikilvægur.  Brottflutningur og atgervisflótti hafa skapað vandamál, því að þúsundir flytjast brott ár hvert, aðallega til BNA, Kanada, Englands og eyjanna í Karíbahafi.  Austurindíar hafa horfið úr landi í stórum hópum vegna pólitískra ofsókna.  Margir þeirra hafa setzt að handan Courantyne-árinnar í Suriname.


.

 TIL BAKA     Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir            HEIM