|
 Delfí
er forngrísk borg og vettvangur frægrar véfréttar guðsins Apollos
í hlíðum Parnassusfjalls í Fokis-héraði (u.þ.b. 9½ km frá
Korintuflóa). Forngrikkir
litu Delfí sem nafla heimsins, þegar þar var véfrétt jarðgyðjunnar
Geu. Samkvæmt grískri goðafræði
sigraði Apollo risaorminn Pýton, sem gætti Geu og rak hana úr hæli
sínu og settist þar að ásamt Díonýsusi.
Prestar véfréttarinnar þróuðu nákvæma helgisiði, sem snérust
um aðalhofgyðjuna. Litið
var á orð hennar sem orð Apollos og allir máttu njóta ráða hennar.
Hinn heilagi vegur að hofinu lá meðfram húsum með verðmætum
fórnum borgríkjanna.
Borgin Krisa í Fokiu réði
borginni Delfí fyrst. Síðar
varð Fokia aðilið að Bandalagi ríkja kringum Delfí, sem höfðu
vernd Apollohofsins í Delfí að markmiði og stóðu fyrir Pýtísku
leikunum í grenndinni. Þegar
Fokiar lögðu skatta á pílagríma á leið til véfréttarinnar, réðist
Bandalagið fyrst á Krisa í Heilögu styrjöldunum (595 f.Kr.) og lögðu
hana í eyði. Árið 480
f.Kr. misheppnaðist persnesk árás á Delfí vegna jarðskjálfta, sem
Apollo var þakkaður. Fokiar
lögðu Delfí og fjársjóði véfréttarinnar undir sig árið 356
f.Kr. en biðu ósigur í orrustu gegn Filip II, konungi Makedóníu í
annarri Heilögu styrjöldinni. Í
lok aldarinnar stjórnaði Etolíska bandalagið Delfí.
Auður borgarinnar olli fjölda árása, m.a. galla árið 279
f.Kr. Eftir að Rómverjar
lögðu Grikkland undir sig og útbreiðslu kristinnar trúar fór að
halla undan fæti fyrir Delfí. Rómverjar
hirtu mestan hluta auðæfa og listmuna borgarinnar.
Neró einn lét flytja 500 styttur frá Delfí.
Véfréttin hélt engu að síður sínu striki til ársins 390
e.Kr., þegar býzantíski keisarinn Þeodósíus I lokaði henni.
Þorpið Kastri var
loks byggt á rústum Delfíborgar.
Árið 1891 var það flutt og nefnt Dhirfis (Delfí) og næsta
ár hófst fornleifauppgröftur á staðnum.
Margt hefur komið í ljós, s.s. hof, stóra altarið, íþróttaleikvangur,
leikhús, fornir borgarmúrar og fjárhirzlur, sem eru skreyttar nótum
og sálmum um Apollo. Þarna
fundust rúmlega 4000 áristur, sem gefa mikilvægar upplýsingar um
Grikkland hið forna. |
