|
Forsöguleg
manntegund bjó fyrst á þessum slóðum.
merki þess hafa fundizt í hellum í Vésére- og Lotdölunum við
rætur Pyreneafjalla. Skráðar
heimildir geta fyrst galla í Bordeaux, Toulouse, Perigueux, Limoges og
Cahors. Rómverjar komu og
byggðu borgir á þessum stöðum, vegi á milli þeirra, gróðursettu
vínvið við Bordeaux og nefndu héraðið Aquitaine vegna vatnsmikilla
fljóta. Eftir hrun Rómarveldis
réðust barbarar og vísigotar inn í héraðið úr norðri, sarasenar
frá Spáni og norrænir menn sigldu upp í ármynni Gironde og héldu
upp árdalina. kringum árið
1000 fór að hægjast um, viðskipti lifnuðu, pílagrímaleiðir voru
fjölfarnar og hundruð kirkna í rómönskum stíl voru reistar.
Árið 1152 giftust Elenore af Aquitaine og Henri Plantagenet,
sem varð konungur Englands tveimur árum síðar (Henri II).
Það varð upphaf árekstra milli Frakka og Englendinga, að
Henri II og eftirmenn hans gerðu tilkall til þess, sem þeir kölluðu
réttmæt yfirráðasvæði í Suður-Frakklandi.
Henri var franskrar ættar, faðir hans var Geoffroi plantagenet
og móðir hans afabarn Vilhjálms sigurvegara (hertoga af Normandí).
Þessi togstreita leiddi síðar til 100 ára stríðsins, þegar
kirkjur og bæir voru víggirtir. Monpazier
er eitt bezta dæmið um slíkt og stendur enn þá (byggt af
Englendingum).
Páfi
gerði út krossferðir árin 1210-29 til að berja á villutrúarmönnum,
m.a. í albi og Toulouse. Þetta
var forsmekkurinn að heiftugum styrjöldum milli katólskra og húgenotta
350 árum síðar. Þá
voru flestar kirkjur skemmdar meira eða minna, sem sjá má merki um
enn þá. Vonarneisti
kviknaði, þegar Henri IV gaf út Nantestilskipunina um trúfrelsi mótmælenda,
en hún var afturkölluð af Lúðvík 14. árið 1685 og þúsundir mótmælenda
flúðu úr landi. Öld síðar
varð landið fyrir enn þá meiri hörmungum í stjórnarbyltingunni
miklu. Hún hafði mikla eyðileggingu
í för með sér, einkum urðu kirkjur og fornar byggingar illa úti.
Þrátt fyrir endurreisnarstarf Beaux-Arts, sjást örin enn þá.
Dordogne er hæsti hluti Miðhálendisins. Þar eru mörg vatnsorkuver (stærst er Bort-les Orgnes).
St. Emilion vínekrurnar eru á hægri bakka Argentat-árinnar og
Bordeaux vínekrurnar allt um kring á báðum árbökkunum.
Argentatáin sameinast Garonne rétt norðan Bordeaux.
Garonne á upptök sín hátt uppi í Pyreneafjöllum á Spáni.
Vestur
og suður af Bordeaux eru merkileg sandöldu- og furuskógasvæði, sem
kallast Landes. Öldum
saman hafði Atlantshafið hlaðið upp langri strandlengju með sandöldum,
þeim hæstu í Evrópu og vestanstormar feykt þeim inn í landið, svo
að við auðn lá. Þessir
sandstormar ógnuðu jafnvel vínhéruðunum í kringum Bordiaux.
Snemma á 19. öld voru furugræðlingar gróðursettir og þeir
varðir með lyngi. Þeir
þrifust svo vel, að 'Landes' er vafalaust meðal mestu nytjaskóga
Frakklands á okkar dögum. Það
er fremur tilbreytingarlaust að aka um þetta svæði, sem ber þó
merki frábærs árangurs í landgræðslu.
Sunnan Landes eru baskahéruðin, lítið landssvæði, þar sem
þessi þjóðflokkur býr án þess að hafa blandazt öðrum um aldir
og tala sitt eigið mál, sem er engu öðru skylt. U.þ.b. 15% baska býr í Frakklandi og 85% á Spáni.
Þeir lifa á fiskveiðum og fjallabúskap.
Allur
suðvesturhluti Frakklands er þekktur fyrir ýmsa gæðafæðu, svo sem
Cassoulet frá Toulouse og Castelnandory, ostrur og fisk frá Arcachon,
melónur, perur og plómur frá Garonnesléttunni, sælkeramatseðilinn
Périgordine (paté de foie gras, confit d'oie, rillettes de porc,
pintades (fuglakjöt), ætisveppi og ost) frá Pyreneafjöllum og
roquefort í Aveyron. Þessum matseðli hefur víðast hrakað, þótt heiðarlegar
undantekningar séu enn þá til. Ástæða
er til að mæla með koníakinu Armagnak, sem framleitt er í grennd við
Condom.
Það
jafnast á við allt nema allra bezta koníak.
Hið sæta, gyllta eyðimerkurvín Monbasillac frá Suður-Bergerac
er einnig mjög gott. Landslag
er mjög fjölbreytt í Suðvestur-Frakklandi. |
