Cookeyjar í Suður-Kyrrahafi hafa heimastjórn en heyra undir Nýja-Sjáland.  Þessar 15 smáeyjar eru 236 km² að flatarmáli en ná yfir tæplega 2 miljóna ferkílómetra hafsvæði.  Höfuðborgin Avarua er á eyjunni Rarotonga.  Hver eyja er tindur eins eða fleiri eldfjalla en aðeins á stærri eyjunum bera háir gígtappar útbrunninna eldfjalla við himin í allt að 632 m hæð yfir sjó.  Rarotonga er hæst eyjanna og aðeins sex km breiðl.  Flestar hinna eyjanna í suðurhluta klasans (Atiu, Mangaia, Mitiaro og Aitutaki) eru umluktar kóralhringeyjum eða kóralrifjum.   Í norðurhlutanum (Penrhyn, Manihiki, Rakahanga og Nassau) eru kóralhringeyjar, lágir og mjóir sandhryggir á hringlaga rifjum umhverfis sjávarlón, sem iða af lífi.  Flestar eyjarnar eru svo litlar, að þar eru engar ár eða lækir.  Á eyjunum Mangaia, Atiu og Mitiaro eru smástöðuvötn.  Úrkoman, sem fellur á kóralhringeyjarnar safnast í linsulöguð lög undir yfirborði þeirra ofan á sjónum, sem er þyngri.  Eyjaskeggjar verða að reiða sig á brunna og regnvatnsgeyma til að hafa nægilegt drykkjarvatn.

Jarðvegurinn á hinum lágu kóralhringeyjum er mjög grunnur og gæðarýr.  Mestur hluti Rarotonga er erfiður yfirferðar og fjöllóttur með þröngum dölum, þar sem er frjósamur jarðvegur.  Milli fjallanna og Strandar eru kóralrif, sem hafa þrýstst upp á við (makatea), með rýrari jarðvegi.  Hinar hærri eyjarnar eru uppblásnar upp í miðjar hlíðar með frjósamari jarðvegi milli fjallsrótanna og makatea-svæðanna.  Jarðvegseyðing og uppblástur hafa aukizt mjög eftir að ræktun ananas og annarra útflutningsplantna hófst vegna þess að jarðvegurinn er of viðkvæmur.

Loftslagið.  Allar eyjarnar eru í hitabeltinu og hinar syðstu við jaðar þess.  Þarna ríkja suðaustan staðvindar og hitastigið er yfirleitt bærilegt.  Meðalárshitinn á suðureyjunni Rarotonga er 24°C en á norðureyjunum 28°C og árstíðamunur er lítill.  Þótt nöfn árstíðanna séu notuð á eyjunum, hallast eyjaskeggjar fremur að viðmiðunum eins og staðvindunum, regntíma og hitastigi.  Úrkoman er mismunandi mikil milli ára en samt nokkuð jöfn á öllu svæðinu.  Meðalársúrkoman er 2000 m á Rarotonga, þótt talsverður munur sé milli hlé- og áveðurshluta eyjarinnar.  Úrkoman er lítið eitt minni á Aitutaki og meiri á Penrhyn.  Fellibylja má vænta milli desember og marz einu sinni til tvisvar á hverjum áratugi.  Þurrkar valda ekki minni skaða og norðureyjarnar verða oftar fyrir þeim en hinar syðri.

Flóra og fána.  Takmarkaður fjöldi plöntutegunda þrífst í norðurhlutanum, þar sem mest ber á kókospálmum og pandanus.  Á frjósömum svæðum suðureyjanna vaxa margar tegundir ávaxta og grænmetis.  Náttúrulegar tegundir eru m.a. taro, kartöflur (yams), bananar, brauðaldin og sætar kartöflur.  Tegundir, sem voru fluttar til eyjanna, sumpart til útflutningsframleiðslu, eru aðallega sítrusávaxtatré, tómatar, ananas, papæja, baunir og súkkiní.

Upprunalegu landnámsmenn eyjanna fluttu með sér svín, hunda, hænsni og litla rottutegund.  Þessi dýr eru enn þá uppistaða dýrategundanna á eyjunum en við bættust geitur, hestar og fáein önnur dýr.  Nokkrar fuglategundir urðu útdauða á 19. öld eftir að Evrópumenn fluttu ketti til eyjanna.  Kakirori-fuglinn og Rarotonga-flugnaveiðarinn, lítill og fallegur fugl, sem á hvergi annars staðar heima en á Rarotonga, voru í útrýmingarhættu upp úr 1990 og eru nú meðal verndaðra tegunda.

Íbúarnir.  Flestir eyjaskeggjar búa í þorpum.  Hið stærsta er Avarua á Rarotonga.  Margir búa engu að síður á búum sínum (einkum á Rarotonga).  Gamla húsagerðin, timburhús með stráþökum, sést tæpast lengur.  Nú er byggt úr steinsteypu, timbri og járni.

Langflestir íbúar eyjanna eru af blönduðu, pólýnesísku bergi brotnir en á afskekktu eyjunni Pukapuka eru þeir að mestu frá Samóa og Tonga.  Á 19. öld voru hjónabönd innfæddra og Evrópumanna, kínverja og Afríkumanna algeng.  Rúmlega 90% eyjaskegga aðhyllast Kristkirkju Cookeyja.  Tvö pólýnesísk tungumál eru mestráðandi, annað á Pukapuka og hitt, með mállýzkum, á hinum eyjunum.  Flestir íbúarnir tala ensku og læsi er u.þ.b. 90%.

Íbúafjöldinn er nokkuð stöðugur (17.000) og svo hefur verið lengi.  Náttúruleg fjölgun er mikil en fjöldi folks flytur stöðugt til Nýja-Sjálands og Ástralíu, þannig að a.m.k. tvöfalt fleiri Cookeyjabúar eru á Nýja-Sjálandi en á eyjunum sjálfum.  Flestir íbúanna, sem eru ekki innfæddir, eru af evrópskum uppruna frá Nýja-Sjálandi.  Talsverðir fólksflutningar eru frá minni eyjunum til Rarotonga, sem er fjölbýlasta eyjan og býður oftast næga atvinnu.

Efnahagurinn byggist ferðamönnum, aðallega frá Nýja-Sjálandi, Ástralíu, Kanada, BNA og Evrópu, og fjármálastarfsemi.  Cookeyjar eru mikil skattaparadís.  Stjórn landsins leikur stórt hlutverk í efnahagslífinu og er stærsti vinnuveitandinn, einkum í þjónustugeiranum.  Framleiðslan og viðskipti eru að mestu einkarekin.  Skattar eru lágir og hvatt er til erlendrar fjárfestingar.  Erlend fjárhagsaðstoð, aðallega frá Nýja-Sjálandi, vegur þungt í efnahagslífinu.  Bankakerfið nær yfir tvo ástralska banka, nýsjálenzkan verzlunarbanka, ríkisrekinn þróunarbanka og fjölda útibúa erlendra banka með alþjóðlega fjármálastarfsemi.

Engin jarðefni eru unnin á eyjunum, þótt talsvert sé af fosfati á botni lóns Manihiki og miklar birgðir magnesíums, kóbalts og annarra málma á sjávarbotni úti fyrir Manihiki.  Landbúnaðurinn byggist aðallega á smábændum, sem stunda margir sjálfsþurftarbúskap og aðrir senda afurðir sínar ferskar með flugi til Nýja-Sjálands utan ræktunartíma þar.  Fiskiskip frá Tævan, sem gera út frá Bandarísku Samóaeyjum, veiða við eyjarnar en eyjaskeggar róa líka til fiskjar til eigin þarfa.  Perluskeljarækt stefnir í að verða veigameiri atvinnuvegur en allur landbúnaðurinn, fiskveiðarnar og iðnaðurinn á eyjunum samanlagt.

Léttur iðnaður á eyjunum byggist á fata-, skó- og matvælaframleiðslu, aðallega til útflutnings til Nýja-Sjálands.  Mestur hluti innflutningsins kemur frá Nýja-Sjálandi, Japan og BNA.  Innflutt eldsneyti er notað til raforkuframleiðslu.  Einnig er nokkuð um nýtingu solar- og vindorku til slíks.

Hver eyja hefur sitt vegakerfi og vegur með bundnu slitlagi liggur umhverfis Rarotonga.  Litlar flugvélar annast eyjahopp milli stærri eyjanna en skipakomur eru óreglulegar.  Beint flug er til Nýja-Sjálands, Ástralíu, Hawaii, Tahiti, Fijieyja og Samóa frá millilandaflugvellinum á Rarotonga.  Skipaferðir eru aðallega til Nýja-Sjálands og BNA.

Stjórnsýsla og félagsmál.  Cookeyjar eru lýðræðisríki með heimastjórn og almennum kosningum á fimm ára fresti.  Stærstu stjórnmálaflokkarinir eru Cookeyjaflokkurinn og Lýðræðisflokkurinn.  Stjórnarskráin er frá árinu 1965 og henni hefur verið breytt nokkrum sinnum síðan.  Þótt kosið sé til sveitarstjórna og þings, eru höfðingjar af Arikiætt hafðir með í ráðu, þegar málin snúast um eignarhald á landi, hefðir og þ.h.

Menntun er almenn og skólaskylda frá 5-16 ára aldurs.  Nokkrir kirkjulegir skólar starfa samhliða hinum opinberu.  Æðri menntun býðst í kennaraháskólanum og hjúkrunarskólanum og í Suður-Kyrrahafsháskólanum í Avarua.  Margir stunda nám erlendis og fá styrki til þess frá ríkinu og einkaaðilum.  Heilbrigðisþjónusta er frí og veitt í sjúkrahúsum og heilsugæzlustöðvum ríkisins á hverri eyju.  Tannlæknaþjónusta er einnig frí fyrir skólabörn.  Ormaveiti (filariasis) er algeng og siðmenningarsjúkdómar eins og sykursýki, hjartasjúkdómar, skorpulifur o.þ.h. eru orðnir algengari en þeir voru.  Umferðarslys eru algeng og mikið vandamál.

Menning landsmanna er lík víðast á eynunum en hún er talsvert frábrugðin á Pukapuka-eyju, þar sem íbúarnir eru af öðru sauðahúsi.  Ríkið leikur stórt hlutverk í menningarlífinu, einkum í hátíðahaldi, sem hefur borið hróður eyjanna víða.  Í Avarua eru lítið bókasafn og leikhús, sem bjóða ýmislega menningarviðburði.  Lífsmunstur íbúanna verður fyrir æ meiri vestrænum áhrifum vegna fjölda ferðamanna og samneytis við iðnvædd lönd nær og fjær.  Engu að síður eru gamlar hefðir og siðir í heiðri hafðir, s.s. að halda upp á fyrsta hárskurð uppáhaldssonarins í fjölskyldunni.  Matreiðslan dregur dám af siðum í Evrópu, Kína, Fijieyjum og Tahiti.  Helgihald miðast að mestu við gamla Viktoríutímann í Englandi en bandarískir siðir evangelista vinna á.  Aðalhátíðisdagur landsins er Stjórnarskrárdagurinn, sem gefur oftast tilefni til 10 daga hátíðahalda.  Tiare-hátíðir (gardenía) með dansi og söng eru oft haldnar.  Ríkið rekur útvarpsstöð, sem nær til allra eyjanna og sjónvarpsstöð, sem nær til Rarotonga og Aitutaki, og þar að auki er einkarekin FM-stöð í rekstri.  Eina dagblað eyjanna var einkavætt 1989.

Sagan.  Pólýnesar frá svæðinu, sem heitir nú Franska-Pólýnesía, voru einu íbúar eyjanna fram á 19. öld.  Flestar eyjarnar voru sjálfstæðar og á stærri eyjunum voru nokkrar ættkvíslir, sem voru í harðri samkeppni.  Spænskir landkönnuðir heimsóttu nokkrar eyjanna í norðurhlutanum síðla á 15. öld og snemma á hinni 16. en settust ekki að.  James Cook, skipstjóri, var fyrsti Evrópumaðurinn til að heimsækja flestar eyjanna í suðurhlutanum á árunum 1773, 1774 og 1777.  Trúboðar frá Englandi og Tahiti á vegum Trúboðsfélagsins í London komu fyrst til eyjanna 1821 og voru fyrstir útlendinga til að setjast að.  Þeir stofnuðu guðfræðiskóla á Rarotonga og höfðu mikil áhrif á þróun stjórnar hverrar einstakrar eyjar næstu hálfu öldina.  Óttinn við að Frakkar kæmu og legðu eyjarnar undir sig líkt og á Tahiti og öðrum Félagseyjum leiddi til þess, að nokkrir höfðingja eyjanna sendu bænarskjal til brezku krúnunnar um að gera eyjarnar að verndarsvæði, sem varð raunin árið 1901.  Eftir 1912 var ekkert þing á eyjunum til ársins 1946, þegar þingið var skipulagt á ný.  Árið 1957 voru völd þess aukin og það var kallað löggjafarþing.  Árið 1965 fengu Cookeyjar fullveldi í sambandi við Nýja-Sjáland, sem sér um varnir eyjanna í samráði við forsætisráðherra þeirra.