Stonehenge er
į Salisburysléttunni ķ Sušur-Englandi, 17 km noršan Salisbury.
Žżšingarmesti, forsögulegi stašur Bretlands.
Ekkert sambęrilegt til annars stašar ķ Evrópu.
Žetta mikla mannvirki śr stórgrżti hefur lķklega trśarlega
merkingu. Žaš var reist
į tķmabilinu 1850 - 1400 f.Kr.
Ķ upprunalegri mynd
voru tveir sammišja hringir umhverfis skeifulaga steingarš.
Ytri hringurinn er u.ž.b. 30 m ķ žvermįl (upprunalega 30
steinar; nś 17). Žversteinarnir
ofan į hinum standandi réšu nafni stašarins:
'Hanging Stones'. Innri
hringurinn hafši 60 steina (nś 21) įn žver-steina ofan į.
Innst stóšu 5 steinar (nś 3) meš žversteinum og skeifuopiš
snéri til noršurs. Hęsti
steinninn er ca 7 m hįr og vegur 45 tonn.
Innan skeifunnar var önnur minni śr 19 steinum (nś 11).
Steinar
ytri hringsins eru sandsteinn śr nįgrenninu, e.t.v. frį Marlboroughsléttunni
ķ 41 km fjarlęgš. Steinar
innri hringsins og skeifunnar eru blįgrżti frį Wales (Preseli Hills),
223 km ķ burtu. Sumir žeirra
vega allt aš 4 tonnum. Žeir
voru lķklega fluttir į bįtum eša prömmum frį Milford Haven um
Bristolsund, Wye og Wiltshire-Avon į rśllum.
Altarissteinninn (sandsteinn) er frį ströndinni noršan Milford
Haven.
Tilgangur
mannvirkisins alls er rįšgįta.
Stonehenge
er umkringt hringlaga garši śr jaršvegi meš skarši ķ noršausturįtt.
Utan skaršsins er hęlsteinninn en innan žess slįtursteinninn.
Fyrir innan garšinn og mešfram honum eru 56 holur.
Ķ sumum žeirra hafa fundizt merki um lķkbrennslu.
Ķ žessum hring eru 2 stašarsteinar (voru 4) andspęnis hvorum
öšrum. Hugsanlega voru
stašarsteinarnir notaši til stjörnuathugana.
Kenningar
eru uppi um, aš Stonehenge hafi veriš stjörnuathugunarstöš til aš
įkveša dagatal. Viš sumarsólstöšur kemur sólin upp beint yfir hęlsteininn,
séš frį altarinu, og hefur žaš leitt til žess, aš drśķtar hafa
veriš kenndir viš Stonehenge, žótt mannvirkiš sé mun eldri en
tilvist žeirra.
Lķklega
var Stonehenge sólarhof, helgaš hinum lįtnu.
Ķ nįgrenni Stonehenge eru 345 graf-haugar meš żmsum gripum og
skarti, sumt eldra en Stonehenge, annaš samtķma og yngra.
Ķ
suma sandsteinana eru grafnar myndir (hnķfar, axir o.fl.), sem sjįst
bara viš įkvešin birtuskilyrši.
Steinhringirnir eru mismunandi gamlir, hinn elzti frį 1800 f.Kr.,
skaršiš frį 1600 f.Kr og yngstu steinarnir frį 1400 f.Kr. |