Ascension
er brezk eyja í Suður-Atlantahafi, u.þb. 88 km². Hún er á stjórnsýslusvæði St. Helenu, þótt hún sé
u.þ.b. 1100 km suðaustan hennar.
Eyjan er að mestu þakin útbrunnum gígum og hraunum en í hæðum
Grænafjalls (859m) eru ræktaðir ávextir og grænmeti auk kvikfjárræktar.
Ekkert vatn rennur á yfirborði eyjarinnar en á 19. öld voru
grafnar smátjarnir, sem ferskvatn safnast i.
Það nægir ekki, þannig að mestur hluti neyzluvatns er unnið
úr sjó. Strendur
eyjarinnar eru óvarðar gegn ofsa Atlantshafsins en eru engu að síður
mikiðvægar varpstöðvar hinnar sjaldgæfu grænu sjóskjaldböku, sem
verpir á tímabilinu janúar til apríl.
Svartþernur verpa þar líka í þúsundatali.
Aðrar fuglategundir eiga erfitt uppdráttar vegna fjölda
villikatta á eyjunni.
Joao
da Nova Castella, portúgalskur sæfari, fann eyjuna árið 1501 á
uppstigningardag. Fyrstu
mannabyggðir á eyjunni reisti brezki sjóherinn, þegar hann byggði
herstöð þar árið 1815 til að draga úr líkum á flótta Napóleons
frá St. Helenu. Embættismaður
brezka landstjórans á St. Helenu annast stjórnsýslu eyjarinnar.
Enginn íbúanna hefur fasta búsetu, því að þeir starfa
allir tímabundið fyrir Brezku símamálastofnunina, Brezka útvarpið
(BBC), NASA, bandaríska flugherinn, brezka flugherinn og brezku og
bandarísku leyniþjónusturnar. U.þ.b
helmingur þessa fólks eru verktakar, þar af 200 Bandaríkjamenn.
Hinir eru brezkir borgarar.
Bandaríkjamenn
byggðu flugvöllinn „Wide-awake” í síðari heimsstyrjöldinni.
Hann varð Bretum að miklum notum í Falklandseyjastríðinu
1982. Brezkar herflugvélar,
sem fljúga til Falklandseyja, lenda á Ascension til að taka eldsneyti.
Bandarískar herflugvélar koma frá Patric Air Force Base í Flórída
með millilendingu á Karíbaeyjunni Antigua.
Aðgangur að Ascension er takmarkaður en einkasnekkjum er leyft
að dvelja þar í þrjá daga í senn.
Áætlaður íbúafjöldi 1987 var 1400. |