Búseta. Rúmlega 75% landsmanna búa á sléttum og í dölum miðhálendisins.
Teinöldum saman bjuggu frumbyggjarnir á þessum svæðum og ræktuðu
maís, baunir og ávexti. Rústir
borga þeirra sjást greinilega í Chalachuapa Sihuatán og Cara Sucia.
Byggðir Spánverja, sem urðu að aðalborgum landsins, voru líka
á þessum slóðum, s.s. Santa Ana, Ahuachapán, San Salvador, San
Vicente og San Miguel. Framleiðsla
litarefnisins indigo og sykurs á nýlendutímanum dró til sín fjölda
landnema, sem unnu hjá ríkum landeigendum og stunduðu jafnframt sjálfsþurftarbúskap
á smáskikum lands. Allt
frá 19. öld hefur kaffirækt verið stunduð á þessum slóðum með
góðum árangri og kaffi varð að mikilvægustu útflutningsafurð þjóðarinnar.
Á 20. öldinni
stækkuðu borgir og iðnvæðing jókst, þannig að rúmlega helmingur þjóðarinnar
býr í þéttbýli á Miðhásléttunni.
Þessir kjarnar eru á hættulegustu jarðskjálftasvæðum
landsins eins og hefur oft komið í ljós.
Höfuðborgin,
San Salvador, var stofnuð árið 1525 og óx mjög á 20. öldinni.
Aðalþéttbýlið teygist frá Nueva San Salvador í vestri að
Ilopangovatni í austri. Þar
býr u.þ.b. fimmtungur þjóðarinnar.
San Miguelborg er austar í hlíðum samnefnds eldfjalls. Þar er gamall nýlendukjarni og umhverfis nútímaborgin.
Santa Ana er viðskiptamiðstöð vesturhlutans.
Offjölgun íbúa á Miðhásléttunni hefur valdið fólksflutningum
til strandhérðaanna, þar sem land hefur verið brotið til baðmullarræktunar
og nautgriparæktar frá lokum síðari heimsstyrjaldarinnar.
Landnám á norðurhálendinu á fyrri öldum olli miklum skaða,
eyðingu skóga og jarðvegs. Þar
búa enn þá of margir, sem reyna að sjá sér farborða með sjálfþurftarbúskap.
Íbúarnir. Frumbyggjar landsins voru fjöldi indíánaættflokka.
Hinir elztu þeirra voru Pcomam, Chortí og Lenca, sem voru
skyldir mæjum. Pipilindíánarnir,
sem eru skyldir aztekum í Mexíkó, voru fjölmennastir.
Yfirráðasvæði þeirra og höfuðborg hétu Cuscatlán
(Gimsteinslandið), sem er stundum notað í stað El Salvador.
Rústir byggða þessara indíánaættflokka er að finna í
Tazumal, Pamep, El Trapito og San Andrés. Sumar byggðir þeirra eru enn þá til, s.s. Sonsonate og
Ahuachapán. Aldalöng blöndun
spænskra landnema og indíána olli því, að u.þ.b. 90% íbúanna
eru mestizos og flestir hinna eru izalco- og panchoindíánar og hvítt
fólk.
Áður
en Spánverjar komu til sögunnar töluðu frumbyggjarnir ýmsar indíánamállýzkur.
Hin útbreiddasta var nahuatl, sem var töluð miðsvæðis í
landinu, og poton í austurhlutanum.
Spænska varð að þjóðartungu, þegar Spánverjar voru búnir
að koma sér fyrir og indíánamálin gleymdust að mestu.
Nú er lögð áherzla á að varðveita nahuatlmálið.
Flestir íbúarnir eru rómversk-katólskir.
Borgarastyrjöldin,
sem hófst 1979, olli miklum þjóðfélagsbreytingum. Talið er, að u.þ.b. 20% landsmanna hafi flúið til nágrannalanda
og BNA. Margir flúðu frá
átakasvæðunum í norður- og austurhlutunum til borganna í miðhlutanum.
Röskun lifnaðarhátta og flótti ungs fólks úr landi olli
samdrætti í fólksfjölgun en samt sem áður er landið ofsetið. |