Ekvador íbúarnir,


EKVADOR
ÍBÚARNIR

.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Á nýlendutímanum og fram á síðari hluta 20. aldar bjó meirihluti íbúanna í fjalllendinu (Sierra) en þá f´óru láglendissvæðin að byggjast, einkum Costa.  Þorp og dreifðir bóndabæir á hálendinu eru tengdir ferköntuðum skikum, þar sem er ræktaður maís, kartöflur, bygg, hveiti, baunir og lúpínur.  Akrarnir eru hvíldir reglulega og nýttir sem beitiland fyrir sauðfé, sem er einnig beitt ofar í fjöllunum.  Hið hefðbundna húsnæði úr tágum og klíningi, með stráþaki og leirveggjum, víkur smám saman fyrir húsum úr múrsteini eða steypu með spæskum flísaþökum eða bárujánsþökum.  Fyrir 1960 bjuggu smábændur undir verndarvæng stórbýla (hasiendas), sem réðu bezta landinu og úthaganum uppi í fjöllum.  Þá var stórbýlunum skipt í miðlungsstór býli, sem voru arðbærari.  Tekin var upp ræktun nýrra tegunda kartaflna, ávaxta og grænmetis.  Gömlu, spænsku húsin, sem stórbændurnir bjuggi í, standa enn þá víða.  Önnur hafa verið yfirgefin eða breytt í hótel.  Fjallaþorpin og bæirnir voru oftast byggð eftir spænskum fyrirmyndum á ferningslaga fleti umhverfis eitt eða fleiri torg, þar sem stóðu kirkjur og opinberar byggingar.

Á ströndinni stunda bændur blandaða ræktun á litlum skikum, s.s. kassava, jarðhnetur, banana, kaffi, kakó og maís.  Þeir búa í staurakofum með bambusveggjum og stráþökum.  Stærri býli rækta mikið magn hrísgrjóna, kakós,banana og afríska olíupálma.  Búgarðarnir einbeita sér að kjötframleiðslu með ræktun nautgripa.  Mestizos byggðu hluta strandhéraðanna um miðja 20. öldina, einkum svæðin vestan og norðvestan Quito, kringum Santo Domingo de los Cororados.  Einangraðir hópar indíána hafa orðið að víkja og búa við bág kjör.  Svipuð þróun átti og á sér stað í Oriente, þar sem olíusvæði og nýir þjóðvegir gera hálendisindíánum og mestizos kleift að flytjast inn á svæði Amsónindíána.

Við manntalið árið 1982 kom í ljós, að helmingur þjóðarinnar var orðinn borgarbúar og helmingur þeirra bjó í Guayaquil og Quito.  Aðrar borgir landsins eru mun minni en Esmeraldas, Manta, Portoviejo og Machala eru mikilvægar landbúnaðar- og viðskiptaborgir á ströndinni og Ambato og Cuence eru stærstu og athafnasömustu borgirnar á hálendinu utan Quito.

Þjóðerni og tungumál.  Meðal þjóðflokka Ekvador eru nokkrir ættbálkar indíána, sem tala sína eigin tungu, negrar, mestizos (kynbl. hvítra og indíána), hvítir menn og innflytjendur frá mörgum löndum, s.s. Líbanon, Kína, Kóreu, Japan, Ítalíu og Þýzkalandi.  Í flestum tilfellum, þegar manntal hefur farið fram, hefur ekki verið spurt um uppruna fólksins, þannig að tölur um fjölda hvers þjóðernishóps eru ekki skráðar.  Lungi íbúanna er mestizos uppi á hálendinu og á láglendissvæðunum.

Um miðjan níunda áratug 20. aldar voru líklega 700.000 manns mælandi á tungum indíána, einkum quechua á hálendinu.  Skammt er síðan þeir fóru að samsama sig við ákveðna hluta landsins, utan búsetustaða sinna, og nefna sig „runa” (fólk).

Negrarnir í Ekvador eru afkomendur innfluttra þræla frá Afríku.  Þeir skiptast í tvo menningarhópa, hálendisnegra og láglendisnegra.

Flestir íbúa landsins tala spænsku, sem er þjóðartungan.  Hún er notuð í viðskiptum og stjórnsýslu, þótt mismunar gæti í mállýzkum íbúanna á hálendinu og láglendinu.  Líklega munu nokkur tungumála indíána halda velli, þar sem mikill áhugi hefur vaknað fyrir varðveizlu upprunalegrar menningar meðal þeirra.

Trúarbrögð.  Rúmlega 90% íbúanna játa rómversk-katólska trú.  Fylgi ýmissa trúflokka mótmælenda eykst tiltölulega hratt, einkum meðal hinna lægst settu.  Quito, Ambato og Guayaquil hafa verið miðstöðvar þessara trúflokka og margir indíánar í Oriente og á hálendinu hafa skipt um trú.  Í Quito er lítill hluti íbúanna gyðingar og þar búa einnig nokkrir baháíar.

 TIL BAKA     Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir            HEIM