|
Tacitus
var fyrstur til að geta þjóðflokks, sem hann kallaði Eista.
Samkvæmt frásögn hans bjuggu þeir í smáríkjum á 1. öld
f.Kr. Valdimar II,
Danakonungur, réðist inn í Norður-Eistland, byggði sér
Tallinn-Reval-kastalann árið1219 og stofnaði biskupsdæmið Reval.
Eftir óeirðir á árunum 1343-45 seldi konungurinn Germönsku
reglunni landsvæði sín í norðurhluta landsins.
Reglan átti þá þegar suðurhlutann (Lívóníu). Riddararnir og Hansasambandið, sem kom sér upp verzlunarstöðum
meðfram ströndinni, réðu landinu til 1561, þegar reglan var leyst
upp. Tallin og aðalsmenn
í norðurhlutanum féllust á yfirráð Svía og Pólland fékk um
tíma yfirráð yfir suðurhlutanum, þ.m.t. Tartu.
Árið 1645 var allt landið komið undir sænsk yfirráð.
Á áttunda og níunda áratug sautjándu aldar stóðu Svíar
fyrir umbótum, sem komu sér vel fyrir almenning en féllu aðlinum
ekki í geð.
Svíar
réðu Eistlandi til 1721, þegar þeir létu Rússum það eftir í friðarsamningunum
í Nystadt. Pétur mikli, rússakeisari
(1721-25) færði aðlinum aftur völdin, sem hann hafði misst við umbætur
Svía. Á árunum 1816-19
afnam Alexander I, Rússakeisari, átthagafjötra í landinu og þegnskylduvinnu
og eftir miðja öldina fengu smábændurnir leyfi til að kaupa jarðir
sínar af lénsherrunum. Þjóðernisvitund
landsmanna vaknaði smám saman við aukið frelsi og betri kjör.
Samvinnufélög og menntahreyfingar spruttu upp eftir byltinguna
í Rússlandi 1905 í kjölfar rússnesk-japanska stríðsins. Dagblöð og bókmenntir ýttu undir þjóðerniskenndina í
Eistlandi. Rússneska
byltingin færði Eistum heimastjórn og 24. febrúar 1918 var lýst
yfir stofnun sjálfstæðs lýðveldis.
Eftir
styrjöld við bolsévískan innrásarher var samið um frið milli Rússa
og Eista 2. febrúar 1920í Tartu og Rússar afsöluðu sér öllu
tilkalli til Eistlands. Í
kjölfarið komu viðurkenningar frá Bretlandi, Frakklandi, Ítalíu,
Þýzkalandi, BNA og öðrum löndum.
Eistland varð aðili að Þjóðabandalaginu.
Í júní 1940 lögðu Sovétríkin Eystrasaltslöndin undir sig
í samræmi við Molotov-Ribbentrop-samninginn.
Syndarkosningar voru haldnar og leppar Sovétstjórnarinnar tóku
völdin. Hinn 6. ágúst
1940 varð Eistland eitt Sovétlýðveldanna.
Þegar Þjóðverjar réðust á Sovétríkin í júní 1941, lögðu
þeir Eistland undir sig. Í
sept. 1944, þegar Þjóðverjar hörfuðu frá landinu og Rússar snéru
aftur, flúðu rúmlega 60 þúsund Eistar til Svíþjóðar og Þýzkalands.
Næstu
45 árin viðurkenndu flestar þjóðir Sovétlýðveldið Eistland en
BNA gerðu það aldrei opinberlega.
Eystrasaltslöndin voru meðal fyrstu Sovétlýðveldanna til að
stefna að sjálfstæði á síðari hluta níunda áratugarins í trássi
við miðstjórnina í Moskvu. Eftir
hrun kommúnismans viðurkenndi Sovétstjórnin opinberlega sjálfstæði
þeirra 6. sept. 1991 og öll þrjú ríkin urðu aðilar að Sameinuðu
þjóðunum síðar sama mánuð.
Austurlandamærin,
milli Rússlands og Eistlands, héldu áfram að vera bitbein þjóðanna
eftir sjálfstæðisyfirlýsinguna.
Árið 1945 lögðu Rússar undir sig 5% Eistlands og Eistar
krefjast þess aftur. Sumir
eistneskumælandi íbúa þessa svæðis hafa fengið eistnesk vegabréf
og Rússar hafa sakað Eista um yfirgang á rússnesku yfirráðasvæði.
Eistlendingar
hafa lagt áherzlu á eflingu tengsla við önnur lönd, þ.m.t. hin
Eystrasaltsríkin. Í sept.
1993 var undirritaður fríverzlunarsamningur við Lettland og Litháen,
sem kveður á um niðurfellingu tolla og staðlaðar reglur um vegabréfa-
og tollskoðun. Í febrúar
1994 undirritaði Eistland gagnkvæman friðarsamning við NATO.
Rússneski herinn lauk brottflutningi í ágúst 1994 og
eistneska ríkisstjórnin gaf hermönnum á eftirlaunum leyfi til að
vera um kyrrt og sækja um ríkisborgararétt.
Fyrstu
þingkosningarnar eftir endurnýjað sjálfstæði voru haldnar í sept.
1992, þegar mið-hægri föðurlandssamsteypan tók við völdum.
Næstu kosningar voru haldnar í marz 1995, þegar dreifbýlisflokkurinn
og miðflokkurinn bættust við samsteypustjórnina.
Tiit Wähi, sem varð forsætisráðherra 1992, leiðtogi
samsteypuflokksins, var endurkjörinn og Edgar Savisaar, sem var forsætisráðherra
síðustu kommúnistastjórnarinnar og leiðtogi miðflokksins, varð
innanríkisráðherra. Í
apríl 1995 undirritaði Eistland sambandssamning við ESB eftir að
hafa lagað efnahagsmál og löggjöf að kröfum sambandsins. |
