Heildarflatarmál fylkisins er 169.653 ferkílómetrar
(23. í stærðarröð BNA). Sambandsstjórnin á 5,4% landsins. Það er
nokkurn veginn ferhyrnt í laginu, 515 km frá norðri til suðurs og 475
km frá austri til vesturs. Hæð yfir sjó nær frá 177 m við Michigan-vatn
upp í 595 m á toppi Timms-hæðar í miðnorðurhlutanum. Meðalhæð yfir
sjó er 320 m. Strandlengjur við Vötnin miklu er 1.085 km.
Wisconsin er skipt í fjórar landfræðilegar einingar: Superior-upplandið,
Auraslétturnar, Driftless-svæðið og láglendið austan Vatnanna miklu.
Norðurhluti Wisconsin er á Superior-upplandinu, sem er suðurhluti
Kanadaflekans. Þar þekja grýttir jökulaurar og öldur kristallaðan
berggrunn. Landslagið er prýtt fjölda áberandi jökulaldna, jökulvatna
og hnöttóttum granít- og kvarzhæðum, sem tróna 30-90 m yfir umhverfið.
Suðvestan Superior-upplandsins eru Auraslétturnar, flatar og öldóttar,
með eldri og minna grýttum jökulaurum og öldum. Við suðausturjaðar
þessa svæðis er flöt slétta, sem er vatnsbotn hins horfna Wisconsin-ísaldarjókullónsins.
Driftless-svæðið nær inn í suðvesturhluta fylkisins. Þar er lítið um
jökulminjar aðrar en set, sem fyllti flesta dali fyrra landslags.
Þetta er eitthvert hrjúfasta og fegursta svæði fylkisins, einkum þar
sem Mississippi-fljótið fellur í 60-180 m djúpu gljúfri.
Láglendið við Vötnin miklu austanverð nær yfir mestan austurhluta
landsins. Þar eru mjúklega öldóttar sléttur með góðum jarðvegi til
ræktunar. Innlendis frá Michigan-vatni er Ketiljökulaldan með
norður-suðurstefnu. Hún er meðal athyglisverðustu jökulaldna í heimi
vegna fjölbreytilegs landslags.
Helztu vatnsföll landsins eru Mississippi-fljót, Visconsin-áin,
Flambeau-áin, Svará, Chippewa-áin og St Croix-áin. Fjöldi stuttra áa
fellur til Superior-vatns og Menominee-, Peshtigo-, Wolf- og Fox-árnar
ásamt lækjum og bunum fellur til Michigan-vatns. Fjöldi stöðuvatna er
rúmlega 8000. Winnebago-vatn er stærst (555 ferkílómetrar).
Græniflói er hluti Michigan-vatns.
Loftslag. Rakt meginlandsloftslag ríkir í fylkinu. Sumur eru heit í
suðurhlutanum en svöl annars staðar. Vetur eru kaldir víðast í
landinu. Í Milwaukee í suðausturhlutanum er meðalhiti janúar -7°C og
júlí 21,1°C. Í La Crosse í vesturhlutanum eru sambærilegar tölur
-8,9°C og 22,8°C. Lægsta skráða hitastig er -47,8°C (1922 í Danbury)
og hið hæsta 45,6°C (1936 í Wisconsin Dells). Þrumuveður, sem
gjöreyðandi skýstrokkar fylgja stundum, eru algeng á vorin og sumrin,
aðallega í suðurhluta landsins.
Flóra og fána. Skóglendi þekur u.þ.b. 43% landsins, hin stærstu í
norðurhlutanum (hlynur, birki, óðjurt, fura, ösp, eik og hikkorí.
Algengir runnar bera bláber, júníber og stikilsber. Meðal algengra
blóma eru 20 tegundir fjólna. Skógarfjólan er fylkisblómið.
Algeng villt dýr eru: Dádýr, svartbirnir, greifingjar, rauð- og
grárefir, sléttuúlfar, hérar, þefdýr, minkur, bifur og moskrotta. Dýr
í útrýmingarhættu eru timurúlfur, furumörður og kanadíska gaupan.
Algengir veiðifuglar eru fasanar, orrar og akurhænur. Villtir
kalkúnar eru komnir aftur á stjá eftir mikla ofveiði. Meðal annarra
algengra fuglategunda eru rauðbrystingar, músarindlar, svölur og
fjöldi spörfugla. Meðal fuglategunda í útrýmingarhættu eru hlöðuuglan,
sléttuhænsn og skallaörninn. Fylkið er viðkomustaður fjölda
farfuglategunda. Stangveiðimenn veiða helzt geddu, styrju, urriða
o.fl. tegundir.
Auðlindir, framleiðsla, iðnaður. Sandur og möl eru meðal verðmætustu
jarðefnanna. Leir, járngrýti, kopar, gull, silfur, blý, sink og mór
eru einnig nýtt.
Landið er í flokki 10 helztu landbúnaðarfylkjanna. Ræktunin byggist
aðallega á nautgripum, svínum og kalkúnum. Aðaluppskerutegundir eru
maís, fóður, kartöflur, sojabaunir, hveiti, bygg, tóbak, rófur, baunir,
gúrkur, epli, kirsuber og trönuber. Minkarækt er stunduð víða og
hunangsframleiðsla mikil.
Timburframleiðslan er mikil og byggist aðallega á harðviði (hlyn, álmi,
baðmullartrjám, ösp og birki). Skóglendin, sem eru mest nýtt, eru í
eigu fyrirtækja. Þau nýta helzt furu, greni og óðjurt og framleiða
viðardeig til pappírsgerðar.
Fiskveiðar eru ekki miklar (hvítfiskur, urriði, karfi o.fl. tegundir).
Helztu framleiðsluvörur fylkisins eru: Vélbúnaður til iðnaðar, pappír,
málmvörur, matvæli, flutningatæki, rafeindatæki, frummálmar, prentað
efni, efnavara, viðarvörur, plast og nákvæmnistæki. |