Meðal frumbyggja Utah-svæðisins voru ute-indíánar í
austurhlutanum, gosiute í norðvestri, paiute í suðvesturhlutanum og
navajo í suðausturhlutanum
Spænski landkönnuðurinn Francisco de Coronado kann að hafa átt leið um
Suður-Utah árið 1540 en fyrstu staðfestu heimilidir um Evrópumenn á
þessum slóðum geta spænskra trúboða frá Santa Fe, sem komu að Utah-vatni
árið 1776. Fyrst gerði Spánn kröfu til svæðisins og síðar Mexíkó.
Veturinn 1827-25 rakti amerískur skinnaveiðimaður, James Bridger,
farveg Bjarnarár og fann Stóra-Saltvatn. Aðrir slíkir komu í
kjölfarið og komu sér upp stöðvum á svæðinu. Síðar fóru landnemar á
leið til Kaliforníu og Oregon gegnum Utah-svæðið.
Mormónar. Árið 1846 ákváðu mormónar, sem höfðu verið ofsóttir í Ohio,
Missouri og Illinois, að flytjast vestur til Mexíkó. Fyrsti hópurinn
kom að núverandi borgarstæði Salt Lake City í júlí 1847. Aðrir hópar
mormóna komu á eftir og árið 1852 var fjöldi þeirra orðinn 15.000 í
Utah. Bandaríkin eignuðust svæðið, sem tilheyrði Mexíkó, fyrr en
samningar voru undirritaðir í lok Mexíkóska stríðsins í Guadalupe
Hidalgo árið 1848 og komu ekki upp stjórn þar strax. Æðstu menn
kirkjunnar sáu um stjórnina þar til fólk annarra trúarbragða fór að
nema land. Þá var Eyðimerkurríkið stofnað 1849, stjórnarskrá samin og
fulltrúar voru sendir til Bandaríkjaþings með beiðni um fylkisaðild.
Sama ár og mormónar stofnuðu sjóð til styrktar útflytjendum frá Evrópu,
sem trúboðum þeirra tækist að snúa til mormónatrúar, hafnaði
Bandaríkjaþing umsókninni um aðild á þeirri forsendu, að mormónar
leyfðu fjölkvæni. Árið 1850 stofnaði það Utah-hérað og Brigham Young,
sem leiddi fyrsta hópinn til Salt Lake City, var skipaður landstjóri.
Umsóknir um fylkisaðild voru sendar á ný árin 1854 og 1856 en þeim var
hafnað. Áruð 1862 samþykkti Bandaríkjaþing lög, sem bönnuðu fjölkvæni.
Mormónar litu landnema annarrar trúar óhýru auga og árið 1857 réðist
hópur mormóna og indíána á hóp þeirra. Landnemarnir gáfust upp en
þeir voru allir drepnir nema 17 börn. Foringi mormónahópsins var
líflátinn fyrir morð. Sama ár var tilkynnt um undirbúning byltingar
og James Buchanan, forseti, sendi hersveitir til héraðsins. Ekki kom
til átaka en óánægja mormóna blossaði upp á ný, þegar sambandsþingið
ákvað að skera héraðið niður um helming til að stofna héruðin Nevada
og Colorado. Yfirmenn hersins hvöttu til aðflutnings landnema annarra
trúarbragða og bældu niður margar árásir og uppreisnir indíána á
sjöunda áratugi 19. aldar. Eftir borgara/þrælastríðið leiddi
járnbrautin þvert yfir meginlandið 1869 til aukins aðflutnings
landnema. Árið 1882 samþykkti sambandsþingið Edwards-frumvarpið, sem
afnam kosningarétt fjölkvænismanna. Áframhaldandi tilraunir til að
afla flykisréttinda voru árangurslausar. Árið 1887 samþykkti
sambandsþingið önnur lög gegn fjölkvæni, afnam samstarf við
mormónakirkjuna og bannaði starfsemi útflytjendasjóðs hennar. Árið
1890 var búið að dæma 468 manns fyrir fjölkvæni og forseti
mormónakirkjunnar, Wilford Woodruff, gaf út tilskipun um afnám
fjölkvænis. Kirkjuþingið samþykkti þessa aðgerð. Árið 1893 veitti
sambandsþingið öllum, sem höfðu brotið fjölkvænislögin sakaruppgjöf
fyrir 1890. Það samþykkti lög árið 1894, sem gerðu kleift að veita
Utah fylkisréttindi 4. janúar 1896. Stjórnarskrá fylkisins bannar
fjölkvæni.
20. öldin. Efnahagur fylkisins stórbatnaði á fyrsta fjórðungi
aldarinnar. Árið 1910, þegar íbúarnir voru orðnir rúmlega 370.000,
tókst mormónum mjög vel upp við að breyta eyðimörkinni í ræktarlönd
með áveitum. Þeir nutu metuppskeru í Weber-, Cache-, San Pete- og
Sevier-dölunum. Nautgripir, sauðfé og kjúklingar þrifust vel á
Jómfrúarársvæðinu (Dixie). Árið 1906 var farið að nýta stærstu opnu
koparnámu heims í Bingham-gljúfri. Koparframleiðslan og koparbræðslur
uxu hratt samhliða landbúnaðnum. Atvinnuleysi var óvíða meira í BNA
en í Utah í heimskreppunni en efnahagurinn náði aftur jafnvægi í
síðari heimsstyrjöldinni. Eftir stríðið byggði sambandsstjórnin, sem
á 60% lands Utah, fjölda herstöðva og stöðva fyrir varnarflaugar. Á
sjötta áratugnum jókst iðnaður tengdum framleiðslu þeirra. Hagur
íbúanna vænkaðis enn meira, þegar úran, olía og gas fannst í jörðu en
þá stóðu menn jafnframt frammi fyrir lausn margs konar
umhverfisvandamála. Hátækniiðnaður bætti enn frekar úr skák síðla á
níunda og snemma á tíunda áratungum.
Á tíunda áratugnum bjuggu íbúar fylkisins enn þá við íhaldsöm áhrif
mormónakirkjunnar, sem leggur stöðugt áherzlu á hefðbundið gildismat
með siðferði, aga og velferð fjölskyldunnar að leiðarljósi. |