Sumtervirkiš er žjóšarminnismerki og sögustašur viš hafnarmynniš ķ Charleston ķ Sušur-Karólķnu.  Žar hófst frelsisstrķšiš meš skothrķš.  Eftir aš ljóst varš, aš Abraham Lincoln var sigurvegari ķ forsetakosningunum įriš 1860, samžykkti žing Sušur-Karólķnu ašskilnašarlögin 20. desember.  Sex dögum sķšar flutti Robert Andersen, majór, lķtiš noršurfylkjaherliš sitt frį Moultrie-virkinu viš höfnina ķ Charleston til Sumter-virkisins, sem var ekki fullbyggt žį, vegna žess aš žaš var

lengra frį ströndinni og aušveldara aš verjast įrįs af landi.  Francis Pickens, landstjóri Sušur-Karólķnu, krafšist afhendingar Sumter-virkisins en Anderson neitaši.  Hinn 9. janśar 1861 gerši skip Noršanmanna, Star, tilraun til aš koma vistum og lišsauka til herlišsins ķ virkinu en varš aš hörfa undan skothrķš.

Um žaš leyti, sem Lincoln tók viš embętti 4. marz, höfšu sex önnur fylki sagt sig śr rķkjasambandinu og Sumter-virkiš var annaš tveggja ķ sušurhlutanum undir stjórn Noršanmanna.  Lincoln stóš frammi fyrir žvķ, aš kalla Anderson heim eša taka įhęttuna af strķši meš žvķ aš reyna aš koma vistum og lišsauka til hans.  Eftir mikla umhugsun tilkynnti hann Pickens landstjóra 8. aprķl, aš tilraun yrši gerš til aš senda vistir en engan lišsauka eša skotfęri til Sumter-virkis, vegna žess aš talsveršs matarskorts var fariš aš gęta žar.  Žremur dögum sķšar krafšist Pierre G.T. Beauregard, hershöfšingi Sušurrķkjamanna samkvęmt skipunum frį forseta žeirra, Jefferson Davis, aš virkiš yrši tafarlaust rżmt og afhent.  Anderson kvašst mundu ašeins yfirgefa virkiš, ef hann fengi engar vistir eša fyrirmęli frį stórn sinni fyrir hįdegi 15. aprķl.  Žetta svar var ófullnęgjandi og kl. 04:30 hinn 12. aprķl var fyrsta skotinu hleypt af frį Johnson-virkinu ķ Charleston į Sumter-virkiš og skothrķšinni linnti ekki nęstu 34 klukkustundirnar.  Ekki varš śr frekari samningavišręšum og žar meš var žręlastrķšiš hafiš.  Floti Lincolns kom į stašinn sama dag en komst ekki inn ķ höfnina vegna fallbyssuskothrķšar frį landi.  Daginn eftir lżstu Noršurrķkin yfir strķši gegn Sušurrķkjunum.

Sumtervirkiš féll og Sušurrķkjaherinn lauk byggingu žess og styrkti žaš verulega.  Žeim tókst aš standast heiftugar įrįsir 1863-64 og 15 mįnaša umsįtur.  Žeir gįfust ekki upp fyrr en 17. febrśar 1865 og yfirgįfu virkiš, žegar William Tecumseh Sherman, hershöfšingi, nįlgašist meš her sinn.  Virkiš var lżst žjóšarminnismerki įriš 1948.