Heildarflatarmál fylkisins er 181.049 ferkílómetrar
(20. í stærðarröð BNA). Sambandsstjórnin á 2% landsins. Það er
nokkurn vegir ferhyrnt í laginu með mjóa ræmu til norðvesturs, 370 km
frá norðri til suðurs og 750 km frá austri til vesturs. Hæð yfir sjó
er á bilinu 88 m meðfram Litluá í suðausturhlutanum til 1.516 m á
Black Mesa í norðvesturhorninu. Meðalhæð yfir sjó er 396 m.
Landslag fylkisins er fjölbreytilegt og því er skipt í sex
landfræðilegar einingar: Slétturnar miklu, Osage-slétturnar, Ozark-hásléttuna,
Arkansas-dalinn, Ouachita-fjöll og Vesturstrandarsléttuna. Slétturnar
miklu ná að mestu aðeins yfir mjóu norðvestur landræmuna. Þar er
landið að mestu flatlent en nær allt að 914 m hæð yfir sjó frá austri
til vesturs. Osage-slétturnar ná yfir tvo þriðjunga fylkisins í
miðhlutanum. Þær eru öldóttar og þar rísa Wichita- og Arbuckle-fjöll
hæst í suðvesturhlutanum og Gypsum-hæðir í vesturhlutanum.
Berggrunnurinn er víðast sand- og flögusteinn, sem hefur myndað
rauðleitan og sæmilega frjósaman jarðveg. Ozark-hásléttan er í
norðausturhorni fylkisins. Hún er hæðóttari en aðrar sléttur. Árnar
hafa grafið djúpa dali í kalksteininn og víða þverhnípi á mörkunum við
slétturnar neðar. Sunnan Ozark er Arkansas-dalurinn og nærliggjandi
sléttur. Þarna er jarðvegur frjósamur og mest um landbúnað.
Ouzchita-fjöllin í suðausturhlutanum eru skorin mjóum dölum. Í
suðausturhorni fylkisins, meðfram Rauðá er tiltölulega flatlend
Vesturstrandarsléttan með frjósömum og sendnum jarðvegi.
Helztu árnar eru: Arkansas og þverár (Cimarron, Neosho, North
Canadian og Canadian) og Rauðá og aðalþveráin Washita. Náttúruleg
stöðuvötn eru smá en handan fjölda stíflumannvirkja hafa myndazt
rúmlega 200 lón, sum þeirra mjög stór (Eufaula-lón, Texoma-lón,
Cherokee-lón, OOlogah-lón, Keystone-lón og Gibson-lónin).
Loftslagið er margbreytilegt, allt frá röku jaðartrópísku í
suðausturhlutanum til hálfþurrs meginlandsloftslags í vesturhlutanum.
Dægur- og árstíðasveiflur hita eru miklar og einkennandi. Sumrin eru
alls staðar heit. Vetur eru oft mildir en stundum eru vetrarhörkur
miklar og óvæntar. Meðalárshiti er á bilinu 13,9°C í vesturhlutanum
til 18,9°C í suðausturhlutanum. Lægsta skráð hitastig er -32,9¨c
(1930) og hið hæsta 48,9°C (1943). Fárviðri eru fremur tíð.
Hvirfilvindar eru hvergi tíðari annars staðar í BNA.
Flóra og fána. Skóglendi þekur u.þ.b. 16% landsins (fura, valhneta,
pecan, hikkorí, álmur, askur, nokkrar eikartegundir og einir).
Villtar dýrategundir skiptast nokkuð milli landsvæða. Í skóglendi eru
m.a. dádýr, otrar, þvottabirnir, minkur og íkornar og á graslendi eru
kanínur, sléttuhundar, sléttuúlfar og jarðíkornar. Fuglalífið er
fjölbreytilegt (engilævirki, hermikráka, rauðbrystingur, bláskjór,
kardináli, kráka og spörfuglar. Mikill fjöldi andategunda heldur sig
á Stóru saltsléttunum í norðurhlutanum.
Auðlindir, framleiðsla, iðnaður. Sjö present þjóðarframleiðslunnar
byggjast á námugreftri og fylkið er í fararbroddi í málmframleiðslu.
Olía og gas vega u.þ.b. 95% af verðmæti auðlinda í jörðu. Talsvert er
unnið af gipsi. Oklahoma er eina fylkið, sem framleiðir joð. Önnur
verðmæt jarðefni eru kol, hágæðagranít, kalksteinn, leir og trípólí.
Landbúnaður stendur undir 4% af vergri þjóðarframleiðslu. Mest
áherzla er lögð á ræktun nautgripa (kjötframleiðsla). Mest er ræktað
af hveiti, heyi, baðmull, jarðhnetum, sorghum, sojabaunum, pekanhnetum,
maís og grænmeti.
Nýting skóga er fremur lítil og gefur lítið í aðra hönd. Helzt er
lögð áherzla á nýtingu og endurplöntun furu, gúmmítrjáa, eikartegunda,
baðmullartrjáa, pekantrjáa og valhnetu.
Iðnframleiðslan stendur undir 14% þjóðarframleiðslunnar. Helztu
framleiðsluvörur eru vélbúnaður til iðnaðar, samgöngutæki, málmvörur,
rafeindatæki, olíuvörur og matvæli. |