Heildarflatarmál fylkisins er 139.397 ferkílómetrar
(28. í stærðarröð BNA). Sambandsstjórnin á 7,1% landsins. Landið er
nokkurn veginn ferhyrnt í laginu, 815 km frá austri til vesturs og 305
km frá norðri til suðurs. Það nær frá sjávarmáli upp í 2.037 m á
tindi Mitchell-fjalls í vesturhlutanum. Meðalhæð yfir sjó er 213 m.
Strandlengjan er 484 km.
Landafræði.
Óvíða í BNA er að finna eins fjölbreytilegt landslag. Landfræðilega
skiptist Norður-Karólína í þrjú svæði: Strandsléttuna við
Atlantshafið, Piedmont-sléttuna og Blue Ridge-svæðið.
Strandsléttan nær yfir u.þ.b. 40% landsins. Mestur hluti hennar hefur
risið úr sæ. Berggrunnur hennar er að mestu leyti mjúkur sandur og
leir. Hún er mjög flöt og slétt 80 km inn í landið og víða eru fen og
mýrlendi. Stóra Dismal-fenið í norðausturhlutanum teygist inn í
Virginíu. Albermarle Sound og Pamlico Sound eru meðal margra, grunnra
ála milli strandar og sandrifja, Outer Banks, utar. Aðrar eyjar eru
nær landi. Sléttunni hallar lítillega upp á við í 90 m.y.s. og
sandhólar taka að hluta við, þar sem flatlendinu sleppir.
Piedmont-sléttan, sem nær líka yfir 40% landsins, tekur við af
strandsléttunni til vesturs og skilin á milli þessara svæða eru
greinilega í landslaginu, sem hækkar nokkuð bratt. Þar myndast flúðir
í ánum, sem renna niður á strandsléttuna. Berggrunnur Piedmont-sléttunar
er þéttur. Ofan hlíðarkantsins er ræma sandsteins og flögugrýtis.
Síðan kemur breiðarar belti með hellugrjóti og loks granít og
forngrýti (gneiss). Landið hækkar stöðugt á þessum slóðum úr u.þ.b.
90 m í 460 m.
Blue Ridge-svæðið er vestast. Þar eru rúmlega 40 tindar hærri en
1.829 m.y.s. Berggrunnurinn er aðallega forngrýti og kvartz. Fjöllin
eru að mestu ávöl en inni á milli eru þverhnípt gljúfur. Reykjafjöll
miklu eru þekktasti hluti þessa svæðis. Í fjalllendinu eru margar
dældir og dalir. Asheville-borg er í einni slíkri.
Aðalárnar í Norður-Karólínu eru Roanoke, Neuse, Cape Fear, Catawba,
Yadkin (Pee Dee), French Broad, New og Ohio.
Náttúruleg vötn landsins eru smá. Hið stærsta, Mattarnuskeet, og
flest henna eru á Atlantshafssléttunni. Mörg manngerð lón hafa
myndazt ofan stíflumannvirkja í ánum. Þeirra á meðal eru Lake Gaston
(Roanoke), High Rock-lón og Tillery-lón (Yadkin), Norman-lón (Catawba)
og Fontana-lón (Litla-Tennessee-áin). Á Blue Ridge-svæðinu er fjöldi
fagurra fossa.
Loftslagið. Talsverður loftslagsmunur er í landinu. Strandsléttan er
rétt sunnan norðurmarka raks, jaðartrópísks loftslags. Á Blue Ridge-svæðinu
er rakt meginlandsloftslag. Bæði fjarlægð frá Atlantshafinu og hæð
yfir sjó hafa mikil áhrif á loftslagið. Þarnar eru vetur kaldir og
sumur svöl. Piedmont- og strandslétturnar njóta mildra vetra í skjóli
hárra fjalla í norðri. Lægsa skráða hitastig er -36,7°C (1985; Mt
Michell) og 43,3°C (1983; Feyetteville). Fellibyljir á norðurleið
skella stunum á ströndinni, einkum milli Cape Hatteras og Cape Fear.
Flóra og fána. Meðal áberandi trjátegunda eru kýpressa, fura, eik,
hikkorí, ösp, birki, beyki, hlynur, óðjurt, greni og balsamfura.
Fjallaskógarnir eru víða prýddir alparós og azaleu. Víða ái
norðurhlutanum vaxa kamellur og brönugrös.
Algeng villt dýr: dádýr, pokarottur, þvottabirnir, íkornar og refir.
Svartbirnir finnast enn þá í skógum strandsléttunnar og eru algengir í
Blue Ridge-fjalllendinu, einkum í Reykjafjallaþjóðgarðinum.
Endur, gæsir og aðrir vatna- og vaðfuglar eiga sumarvarpstöðvar með
Atlantshafsströndinni.
Algengir ferskvatnsfiskar eru: Bassi, karfi, krappi og urriði. Fyrir
ströndinni veiðist bláfiskur, lúða, síld, makríll, ostrur, rækjur, og
hörpudiskur.
Auðlindir, framleiðsla, iðnaður. Mikilvægustu jarðefnin í fylkinu eru:
Kalksteinn, fosfatgrýti, sandur og möl, postulínsleir, leir, granít,
feldspar, maríusteinn, liþíum, míka, ólivín, asbest og eðalsteinar.
Landbúnaður er mikilvægur fyrir efnahag landsins. Helztu
landbúnaðarafurðir eru: Tóbak, kjúklingar, nautakjöt, egg, svínakjöt,
kalkúnar, maís, sojabaunir, jarðhnetur og mjólkurvörur. Hvergi í BNA
er meiri tóbaks- og kartöfluframleiðsla og fylkið er í þriðja sæti í
framleiðslu jarðhnetna. Aðrar afurðir eru: Hveiti, baunir, tómatar,
hey, epli og ferskjur.
Timburiðnaðurinn, sem byggist á stórum skóglendum fylkisins,
framleiðir aðallega pappírskvoðu, húsgögn og borðvið til
byggingarstarfsemi.
Fiskiðnaðurinn byggist aðallega á síld, skelfiski (aðallega rækju) og
lúðu.
Iðnaðurinn stóð undir u.þ.b. 30% af vergri þjóðarframleiðslu á níunda
áratugnum. Helztu framleiðsluvörur voru: Fatnaður og aðrar
vefnaðarvörur, vélbúnaður til iðnaðar, rafeindatæki, unnin matvæli,
lyf, gúmmí- og plastvörur og pappír- og pappírsvörur. |