|
Indánarnir, sem byggðu New Jersey-svæðið, voru delaware
eða leni-lenape (upprunalega fólkið). Þeir voru af þjóðflokki
alqonquia og skiptust í þrjár aðalættkvíslir, minsi, unami og
unalactiog.
Hollendingar og Bretar gerðu kröfu til þessa svæðis, þegar þeir hófu
landnám á strandlengju Norður-Ameríku snemma á 17. öld. Hollendingar
stofnuðu til byggða í Fort Nassau (nú Gloucester City) við Delaware-ána
árið 1624 og í Pavonia (nú hluti Jersey City) árið 1630. Hollendingar
lögðu byggðir Svía við Delaware-ána undir sig árið 1655. Árið 1664
var svæðið mjög strjálbýlt, þegar Karl II, Englandskonungur, fól
bróður sínum, James, Hertoganum af Jórvík (síðar James II,
Englandskonungur) yfirráð svæðisins milli ánna Connecticut og
Delaware.
Brezk yfirráð. James gerði Hollendinga útlæga og fól góðvinum sínum,
Sir George Careret og John, Berkeley lávarði, sem gaf eyjunni nafnið,
umsjá með New Jersey. Enskir landnemar voru andsnúnir eigendunum og
árið 1674 seldi lávarðurinn félagi kvekara sinn hlut. Þá varð að
leysa landamerkjamál milli kvekaranna og Carteret, sem leiddi til
skiptingar í Austur- og Vestur-New Jersey. Eign Carterets var seld á
uppboði eftir lát hans 1681 og slegin William Penn og félögum hans.
Skömmu síðar var þessu svæði skipt í kjölfar deilna um eignarhald.
Árið 1702 voru austur- og vesturhlutarnir sameinaðir sem konunglega
héraðið New Jersey. Um það leyti voru íbúarnir brezkir, hollenzkir,
belgískir, franskir og þýzkir auk þræla frá Afríku og Vestur-Indíum.
Landa- og fjármálaerjum milli pólitískra keppinauta linnti ekki fyrr
en að sjálfsstæðisstríði BNA loknu.
Síðasti konunglegi landstjóri New Jersey, William Franklin, sonur
Benjamíns Franklin. Hann tók við embættinu 1763 og hélt því til 1776,
þegar héraðsþingið setti hann af fyrir að taka málstað Breta í
stríðinu. Skoðanir voru skiptar um byltinguna en eftir 1774 fóru
íbúarnir að fylkja sér með þjóðernissinnum. Hinn 2. júlí 1776
samþykkti héraðsþingið (hið sama og rak Franklin) stjórnarskrá
fylkisins. Fyrsti fylkisstjórinn var William Livingston, sem þjónaði
til dauðadags 1790.
Nokkrar mikilvægar orrustur voru háðar í New Jersey. Ameríkanar biðu
ósigur í Fort Lee (nóvember 1778) en unnu sigra í Trenton (desember
1776), Princeton (1777) og á öðrum stöðum í fylkinu. Í stríðslok
gerði sambandsstjórnin Princeton að höfuðborg BNA frá júní til
nóvember 1783.
Stöðugir árekstrar og deilur við New York-fylki vegna flutningsréttar
á Hudsonánni leiddu til þess, að New Jersey studdi jafnræðisgrein
stjórnarskrár bandaríkjanna. Á stjórnarskrárþinginu í Fíladelfíu 1787
voru fulltrúar New Jersey í forystu smáfylkjanna. Ein niðurstaðna
þingsins var sú, að öll fylkin skyldu fá jafnmörg sæti í öldungadeild
sambandsfylkjanna.
Alexander Hamilton, fyrsti fjármálaráðherra BNA, dreymdi um að koma á
fót öflugum iðnaði við við fossa Passaic-árinnar og stofnaði samtök
velviljaðra iðnaðarmanna í Paterson.
Stjórnarskrá fylkisins frá 1776 tryggði konum kosningarétt en þegar
fjöldi þeirra kaus í umdeildum kosningum árið 1807, afnam þingið hann.
Iðnaður í New Jersey. Allt fram yfir 1820 var landbúnaður undirstaða
efnahagslífsins en eftir 1840 fór að kveða að iðnaði, þegar iðnaður
tengdur eimvögnum og hergögnum hófst í Paterson, sem var þegar vel á
vegi á braut vefnaðar.
Sjálfstæðisstríðið jók vöxt iðnaðar. Um aldamótin 1900 var
íbúafjöldinn orðinn rúmlega 900.000 og mestu þéttbýlisstaðirnir voru
Jersey City, Newark, Bayonne og Passaic. Harðvítugar verkalýðsdeilur
geisuðu í Paterson á fyrstu áratugum 20. aldar, þegar iðnverkafólk
reyndi að bæta kjör sín og vinnuaðstæður.
Woodrow Wilson, 28. forseti BNA, komst í sviðsljósið sem forseti
Princeton-háskóla og fylkisstjóri demókrata í New Jersey (1911-13).
Hann setti met í umbótum sem fylkisstjóri áður en hann tók við
forsetaembætti BNA árið 1912. Frank Hague í Jersey City hafði mikil
áhrif á stjórnmálalífið í New Jersey eftir fyrri heimsstyrjöldina til
1947.
Eftir síðari heimsstyrjöldina upphófst mikil uppsveifla í iðnaði og
New Jersey varð hið áttunda í röð fólksflestu fylkja BNA um 1960.
Bygging gámahafnar í Port Newark, stækkun Newark-flugvallar, bygging
Meadowlands íþróttamiðstöðvarinnar og stofnun spilavíta í Atlantic
City fjölgaði störfum í fylkinu fram á níunda áratuginn. Snemma á
tíunda áratugnum tók íbúafjölgunin að hægja á sér og þjónustugreinar
komust í fyrsta sæti mannaflaþarfar. Meðal mikilvægra málaflokka, sem
þing og þjóð stóðu frammi fyrir á þessum tíma voru náttúruvernd,
endurbygging borga og umbætur í menntakerfinu. |
