|
 Mississippifljótið (úr máli Algoquia: Misi sipi =
Stórá) er í miðjum BNA og ein lengsta á Norður-Ameríku.
Vatnakerfi fljótsins er að mestu innan BNA.
Missour-áin. ein upptakakvíslanna og aðalþverá fljótsins,
teygist inn í Kanada. Missouri-
og Mackenzie-árnar eru lengri en Mississippi-fljótið en vatnsmagn þess
er meira en í nokkurri annarri á meginlandi Norður-Ameríku.
Vatnasvið þess nær yfir mestan hluta landsins milli
Klettafjalla og Allegheny-fjalla, u.þ.b. 3.256.000 km² og skipgeng
vegalengd er samtals 25.900 km. Mississippifljótið kemur upp á svæðinu við Itasca-vatn í norðvesturhluta
Minnesota í 512 m hæð yfir sjó.
Útfall Itasca-vatnsins er 3,7 m breitt og hálfur metri á dýpt.
Það rennur til norðausturs og sveigir síðan til suðurs við
Grand Rapids. Við
Minneapolis, þar sem það fellur um 20 m háa Foss hl. Antons, er áin
rúmlega 305 m breið og lengra er áin ekki skipgeng.
Eftir að Minnesota- og St Croix-árnar hafa sameinast henni verður
áin að landamærum milli fylkjanna Minnesota, Iowa, Missouri, Arkansas
og Liuisiana að vestanverðu og Visconsin, Illinois, Kentucy, Tennessee
og Mississippi að austanverðu. Við
landamærin að Wisconsin breikkar áin í Pepin-vatn og síðanrennur hún
1,6 km breið milli 61 og 91 m hárra kletta.
Áin var gerð skipgeng fram hjá Klettaeyju (Rock Island) í
Illinois, Keokuk í Iowa og norðan St Louis í Missouri með stíflum
og slaufum.
Frá mynni Ohio-árinnar er
Mississippifljótið 1370 m breitt, en þegar það nálgast Rauðá, þrengist
það í 910 m og við New Orleans í Louisiana er það 760 m breitt.
Dýpt árinnar sunnan Ohio-ár er milli 15 og 30 m.
Kerfi geyma meðfram fljótinu og kerfi stíflna til rennslisjöfnunar
meðfram ánni og þveránum heldur rennslinu yfirleitt nokkuð jöfnu.
Allt frá Missouri-ánni að
Mexíkóflóa, bugðast Mississippifljótið og kvíslast um stórt svæði,
sem er 64-113 km breitt. Þetta
landsvæði hefur ekki verið brotið til landbúnaðar vegna flóðahættu,
þrátt fyrir að það sé mjög frjósamt.
Leysingar á efri svæðum vatnakerfisins magna vatnsrennslið á
neðri svæðunum frá marz til júní.
Varnargarðar meðfram þveránum og fljótinu sjálfu eru nú tæplega
2600 km langir. Alríkisstjórnin
hefur kostað byggingu fjölda þeirra eftir flóðið árið 1927, sem
var hið mesta fram að þeim tíma.
Þá hækkaði um 17,2 m í ánni við Cairo í Illinois.
Skaðræðisflóð ofan Cape Girardeau í Missouri allt norður
í Visconsin eiga sér stað á hverjum áratug (1937, 1965, 1973, 1983
og 1993). Þau flæða yfir
bæi og borgir, eyðileggja þúsundir ferkílómetra ræktaðs lands og
stöðva siglingar. Árið
1993 ollu flóðin 8000-9000 miljarða tjóni.
Neðan Rauðár rennur Mississippifljótið í ótal kvíslum út í Mexíkóflóa. Aðalkvíslin rennur til suðausturs og skiptist
í nokkrar kvíslar í óshólmunum.
Meðalrennsli fljótsins út í flóann er nálægt 19.000 m³/sek.
Ársetið er áætlað 300 miljónir rúmmetra á ári.
Til að koma í veg fyrir of mikla setmyndun var hafin bygging
varnargarða 1875, sem hefur sannað gildi sitt.
Flóðs og fjöru gætir ekki í ósum fljótsins.
Helztu borgirnar við
Mississippifljótið eru Minneapolis, St Paul, La Crosse, Dubuque,
Davenport, Keokuk, Quincy, Hannibal, St Louis, Memphis, Vicksburg, Baton
Rouge og New Orleans. Stórar
brýr liggja yfir fljótið við nokkrar þessara borga. |
