Fyrir u.þ.b. 10.000 árum voru nokkur
forsöguleg menningarsamfélög á Kansassvæðinu. Þau voru
forverar sögulegra þjóðflokka, s.s. wichita, pawnee, kansa,
osage og sléttuapache. Hirðingjaþjóðflokkarnir cheyenne,
arapaho, comanche og kiowa komu einnig til skjalanna,
stunduðu veiðar og stunduðu búskap á sléttunum í kringum
aldamótin 1800. Stundum snéru þessir þjóðflokkar bökum
saman en kritur milli þeirra héldu áfram fram á 19. öldina.
Könnun og landnám. Árið 1541 kom spænskur leiðangur undir
stjórn Francisco Coronado í leit að Quivira, hinu
þjóðsagnakennda gulllandi. Fleiri Spánverjar komu í
kjölfarið til ársins 1601 og Frakkar keyptu skinn af
indíánum á árabilinu 1682-1739. Fyrstu amerísku
landkönnuðarnir fóru um Kansassvæðið árið 1804. Þar voru
Meriwether Lewis og William Clark á ferðinni. Santa Fe-leiðin
opnaðist árið 1821 og var verzlunarleið í hálfa öld.
Oregon-Kaliforníuleiðin í fylkinu norðaustanverðu var
mikilvæg fyrir landnemana, sem flykktust vestur á bóginn.
Eftir 1830 voru þúsundir indíána í austurhluta BNA (shawnee,
potawatomi o.fl.) fluttir til Kansas. Kaupmenn, trúboðar og
hersveitir í virkjunum Leavenworth, Scott og Riley voru einu
hvítu íbúar Kansas áður en það varð hérað í BNA og opnað
fyrir landnámi.
Það gerðist 30. maí 1854. Vesturlandamæri þess voru
Klettafjöllin. Deilur hófust strax um það, hvort Kansas
yrði frjálst eða þrælafylki í BNA, og þeim linnti ekki fyrr
en 1858. Héraðið var oft kallað Blóðuga Kansas vegna skæðra
átaka milli fylgjenda og andstæðinga þrælahalds. Það hafði
tvær stjórnir um nokkurra ára skeið, aðra ólöglega og
kosningasvik voru algeng. Stjórnarskrá, sem sambandsþingið
gat samþykkt, var ekki tilbúin fyrr en 1859 og Kansas varð
aðili að BNA sem frjálst fylki árið 1861.
Fylkisréttindi. Kansas sendi flesta fullorðna karla í
sambandsherinn og herdeildir fylkisins tóku mjög virkan þátt
í borgara/þrælastríðinu í Suður- og Vesturríkjunum. Eina
stórorrustan, sem var háð í Kansas var háð við Mine Creek
(1864). Hrikalegasti atburður stríðsins í Kansas var árás
Suðurríkjaskæruliða undir stórn William Quantrill á Lawrence
1863.
Fyrsta áratuginn eftir stríðið jókst aðstreymi landnema til
miðhluta Kansas og járnbraut var lögð um fylkið. Kyrrahafs-
og Santa Fe-járnbrautirnar lágu um fylkið árið 1872 og
aukasporum var bætt við næstu tvo áratugina. Indíánar tóku
þessari auknu útþenslu hvíta mannsins óstinnt upp og skáru
upp herör á sléttunum. Stríðinu við þá linnti ekki fyrr en
1878. Járnbrautirnar fluttu nýja landnema til Kansas, marga
frá Evrópu, og nautgripi frá Texas til markaðanna í Kansas.
Á áttunda áratugnum gerbylti notkun vetrarhveitis aðstöðu
landbúnaðarins í fylkinu. Þegar leið að aldamótum var
fylkið að full numið og næstum hver skiki var seldur.
Áfengisbann var tekið upp árið 1890 og ekki afnumið fyrr en
1948.
Vél- og viðskiptavæðingin gerði landbúnaðinn að stórrekstri
á 20. öldinni. Jarðefnanýting og iðnaður, einkum á sviði
flugmála, skutu nýjum stoðum undir efnahag fylkisins.
Kansas var fremst í flokki framfarahreyfingarinnar snemma á
20. öldinni og lögleiddi síðar ýmsar félagslegar umbætur.
Æðri menntun og listalíf hefur blómstrað, þótt mikillar
íhaldsemi hafi gætt í fjárstuðningi við slíka þróun, því
þéttbýli jókst og eykst stöðugt á kostnað dreifbýlisins.
Íhaldsemin gisnaði svolítið, þegar löglleitt var leyfi til
að veðja á hunda og hesta í hlaupa- og veðreiðum,
vínveitingaleyfi voru gefin út og rekstur fylkislotterís var
hafinn. Landbúnaðurinn varð fyrir miklum hremmingum, þegar
Missourifljótið og fleiri ár í Miðvesturríkjunum flæddu yfir
bakka sína árið 1993. |