Mauna Kea (Hvítafjall) er óvirkt
eldfjall á norðurhluta Hawaii-eyjar og hæsta fjall eyjaklasans.
Efri hlíðar þess eru oftast snævi þaktar á veturna.
Hæð þess frá sjávarbotni að sjávarmáli er u.þ.b. 5486 m
og þaðan rís það 4205 m yfir sjávarmál, þannig að það er stærsta,
staka fjall í heimi, sé öll hæð þess og umfang tekið í
reikninginn (9754m). Afskekkt
lega þess, hreint og tært loft og hæð þess gera það mjög vel
fallið til stjörnuathugana.
Mauna Kea-athugunarstöðvarnar eru margar búnar beztu og stærstu stjörnusjónaukum
heims.Aðalstjörnuathugunarstöðin,
Mauna Kea Observatory, er á efsta tindi fjallsins, þar sem sáralitlar
truflanir stafa af rafljósum. Stöðin
var tekin í notkun árið 1967 í tengslum við Hawaii-háskóla og nýtur
fjárhagslegs stuðninga margra alþjóðlegra fyrirtækja og stofnana.
Hinn 3,58 m innrauði sjónspegill eins sjónaukanna var settur
upp fyrir fé frá Frakklandi, Kanada og BNA.
Annar sjónauki með 3,8 m sjónspegli naut fjárstyrkja frá
Bretlandi og BNA. Enn einn
sjónauki með 15 m sjónspegli (200 innrauðir speglar) var tekinn í
notkun 1987 og kostaður af Hollendingum og Bretum.
Þarna er líka sjónauki með 3 m innrauðum sjónspegli frá
1990 og sjónauki með 2,24 m innrauðum sjónspegli.
Í Keck-athugunarstöðinni (1990) er stærsti stjörnusjónauki
heims með 9,82 m aðalspegli í 36 sexhyrndum hlutum.
Japanski Subaru-sjónaukinn, 8,2 m í þvermál, var tekinn í
notkun 1999. |