|
Hinn
27. marz 1964 reið stærsti jarðskjálfti, sem hefur verið mældur í
N.-Ameríku, yfir Suður-Alaska. Rúmlega
100 manns fórust og eignatjón nam 500 milljónum dollara.
Hluti viðskiptamiðju Anchorage lagðist í rúst og miklar
skemmdir urðu umhverfis hennar. Jarðskjálftinn mældist 9,4 R.
Mesta
olíuslys veraldar varð, þegar risaolíuskipið Exxon Valdez strandaði
fyrir ströndum Alaska árið 1989 og úr því láku tæplega
42 þúsund tonn af
hráolíu út í Prince Williamssundið. Olían olli miklum fugladauða og mengun votlendis og
strandar og fiskveiðar tók af á stóru svæði um árabil.
Herskari sjálfboðaliða kom til hjálpar en skaðinn var skeður.
Reynt var að fjarlægja eins mikið af olíunni og hægt var og
jafnvel Rússar lánuðu sérbúið skip til þeirra verka.
Af vefnum americanscientific.com 19.
des. 2003:
Hinn 24. marz 1989 strandaði
risaolíuskipið Exxon Valdez í norðanverðu Prins-Vilhjámssundi og úr því
láku 42 miljónir lítra af hráolíu, sem menguðu 1990 km strandlengju. Í
upphafi þessa mesta náttúruslyss sögunnar drápust 2000 sæotrar, 302
landselir og u.þ.b. 250 þúsund fuglar. Núna (19. des. 2003) gætir enn
þá mengunar og hún virðist ætla að verða mun afdrifaríkari en upphaflega
var áætlað.
Charles H. Peterson við Chapel Hill háskólann í
Norður-Karólínu og samstarfsfólk hans söfnuðu og greindu fjölda skýrslna
um athuganir á afleiðingum olíumengunarinnar. Niðurstöðurnar sýna, að
víða hefur olían ekki eyðzt á þessum rúmlega 14 árum, heldur mengað gróf
djúpsetlög strandlengjunnar, þar sem öldugangur getur ekki blandað hana
sjó og örverur og ljós komast ekki að henni. Þessi neðanjarðarmengun
hefur m.a. valdið stöðugum afföllum laxastofna í ám, þar sem hrogn komas
í snertingu við mengunina. Stór sjávardýr og endur hafa orðið fyrir
áhrifum vegna mengaðrar fæðu. Rannsóknarhópurinn áætlar að áhrifa
þessarar mengunar muni gæta a.m.k. næstu þrjátíu árin (til 2033).
Þessar niðurstöður ættu að verða leiðarljós fyrir áhættumat
mikilla olíuslysa og viðbragða við þeim. Þær leiða m.a. í ljós, að
hrogn eru mjög viðkvæm fyrir olíumengun, þótt í litlum mæli sé. Charles
H. Peterson segir, að ár hvert fari svipað magn olíu í sjóinn fyrir
hverja 50 miljónir íbúa jarðarinnar.
Höfundur greinar: Sarah Graham. |
