|
Fisk- og gildruveiðar.
Alaska er í fararbroddi allra fylkja BNA í fiskveiðum og
vinnslu. Árið 1989 skilaði
fiskiðnaðurinn rúmlega helmingi allrar fiskframleiðslu BNA.
Laxveiðar og vinnsla eru í fremstu röð.
Þrátt fyrir eða vegna veiðistjórnunar og takmörkunar veiða,
hefur aflinn aldrei verið meiri og farið fram úr metveiðinni á fjórða
og fimmta áratugi 20. aldar. Rauð-
og bleiklax er uppistaða aflans en chum-, coho- og chinooklax er líka
veiddur. Lunginn úr
aflanum er frystur til útflutnings, aðallega til Japans og Evrópu.
Þriðjungur aflans, aðallega bleiklax er soðinn niður.
Aðrar verðmætar tegundir úr sjó eru alls konar skelfiskur,
krabbar, rækjur og hörpudiskur auk stórlúðu, síldar og sverðfisks.
Fiskroð er notað í auknum mæli til framleiðslu á
peningveskjum, fatnaði o.fl.
Minkur
er verðmætasta dýrið, sem er veitt í gildrur. Þar að auki byggist
veiðin á bjór, marðardýrum, gaupum, sléttuúlfum, landotrum og
moskusrottum. Loðdýrarækt
í Alaska byggist aðallega á mink og ref, en þessi búgrein er ekki
eins mikilvæg nú eins og fyrrum.
Námugröftur.
Miklar birgðir af gulli, nikkel, tini, býi, sinki, kopar og
molybdenum (króm, sem er notað til að herða stál) eru í jörðu í
Alaska en vegna erfiðra samgangna hefur þróun í vinnslu þessara
efna verið hægfara. Tvær
stórar námur voru þó opnaðar árin 1989 og 1990, Greens Creek við
Juneau og Red Dog við Kotzebue. Helztu
málmar, sem unnir eru til útflutnings í tiltölulega litlu magni en
verðmætir, eru gull, platína, króm, kvikasilfur, silfur og
molybdenum. Olía, sandur
og möl, kol, gull og náttúrulegt gas eru rúmur helmingur þess, sem
unnið er úr jörðu. Miklar
kolabirgðir eru víða í jörðu en vinnsla þeirra hefur verið lítil
og að mestu takmörkuð við Usibelli námuna nærri Healy.
Árið 1990 voru mörg svæði könnuð með framtíðarvinnslu
í huga, þ.á.m. Wishbone Hill norðaustan Anchorage.
Olíuvinnslan
hófst, þegar olía fannst á Kenaiskaganum árið 1957.
Mestu olíubirgðir í Norður-Ameríku fundust í norðanverðum
Pfudhoeflóa árið 1968 og þá var lögð 1280 km löng olíuleiðsla
til hafnarborgarinnar Valdez, sem hefur íslausa höfn allt árið.
Lagningu leiðslunnar var lokið árið 1977.
Þessar framkvæmdir ollu mikilli uppsveiflu í efnahagslífi og
fólksfjölda fylkisins. Hugmyndir
eru uppi um lagningu gasleiðslu. Árið
1989 fundust geysimiklar olíubirgðir á McIntyretanga við Prudhoeflóa,
en verkfræðingar Bandaríkjahers mótmæltu nýtingu þeirra um tíma
á grundvelli umhverfissjónarmiða.
Skógarhögg.
Árlega er hægt að fella tré, sem nægja til framleiðslu
margra milljarða borðmetra. Skóglendið
inni í landinu, aðallega rauðgreni, Alaskabirki, svartur baðmullarviður,
balsamösp og ösp, er gríðarlega víðáttumikið.
Þessi skóglendi ná yfir u.þ.b. þriðjung lands fylkisins, en
lítið hefur verið fellt af trjám þar.
Skógarhögg er aðallega stundað á aðgengilegum stöðum meðfram
suðurströndinni og í landræmunni, þar sem langir firðir gera aðgengi
auðveldara. Þar eru
einkum felld eftirtaldar tegundir:
Marþöll, sitkagreni, rauður sedrusviður og gulur sedrusviður.
Tongass
þjóðarskógurinn þekur meira en helming suðausturhluta fylkisins.
Þaðan kemur mikið af timbri á markaðinn.
Einnig selja frumbyggjar, sem eiga stór landssvæði mikið
timbur. Í í
trjadeigsmyllunum í Ketchikan er miklu magni af timbri breytt í hráefni
til pappírsframleiðslu. Önnur
stór trádeigsmylla er nálægt Sitka.
Hún framleiðir líka hráefni, trádeig og sellulósa, sem er aðallega
flutt til Japans.
Landbúnaður.
Alaska flytur vörur inn frá hinum fylkjunum.
Upp undir 90% af innflutningnum er matvörur.
Landið er ekki vel til landbúnaðar fallið.
Frjósamt og gott land er víðast þakið skógi, sem er of dýrt
að fella í þessum tilgangi. Landbúnaðartæki
og áburður er líka dýr í innflutningi.
Ræktunartíminn er líka skammur, þótt plöntur og gras vaxi
hratt í langri sumarbirtunni.
Bændabýlum
fækkaði og ræktað land minnkaði á áttunda og níunda áratugi 20.
aldar. Árið 1989 var ræktað
land u.þ.b. 1000 km². Bezta
ræktunarlandið er í Matanuskadal, 80 km norðaustan Anchorage, í
Tananaárdal nærri Fairbanks, á láglendissvæðum Kenaiskagans og
litlum og mjóum láglendissvæðum landræmunnar.
Verðmætasta
uppskera bænda í Alaska er grænmeti, mjólk og egg.
Kartöflur, gulrætur og kál verða mjög stór í vexti í sífelldri
sumarbirtunni. Kartöflur
eru meðal þess, sem er stöðugt ræktað.
Það er hægt að rækta alls konar berjategundir.
Framleiðsla mjólkurafurða er mikilvæg.
Hafrar og baunir eru ræktaðar í stað maís og notaðar til
vetrarfóðrunar húsdýra.
Ferðaþjónusta.
Þúsundir ferðamanna heimsækja Alaska ár hvert og ferðaþjónustan
er þriðji mikilvægasti atvinnuvegur landsins.
Flestir gestirnir koma fljúgandi og
siglandi en æ fleiri koma akandi um Alaskaþjóðveginn.
Samgöngur.
Í Alaska eru rúmlega 200 jarðstöðvar, sem þjóna öllum
byggðum með fleiri en 25 íbúa.
Gervitunglinu Aurora var skotið á braut um jörðu árið 1982
fyrir fjarskipti í Alaska. Sjónvarp um gervihnetti nær til 90% íbúanna.
Margar borgir hafa eigin jarðstöðvar auk kapaltenginga.
Miðsuðurhlutinn
er tengdur byggðunum inni í landi með Alaskabrautinni og malbikuðu
vegakerfi, sem tengist Alaskahraðbrautinni. Einu borgirnar í landræmunni, sem eru tengdar Alaskahraðbrautinni
eru Porcupine, Klukwan, Haines og Skagway.
Hainshraðbrautin liggur um Kanada til Anchorage og Fairbanks.
Klondike hraðbrautin liggur frá Skagway til Whitehorse á
Yukonsvæðinu.
Mikilvægustu
samgönguleiðirnar eru í lofti. Áætlunarflug þjónar öllum borgum og bæjum og margar
minni byggðir fá póst og vörur einungis loftleiðis.
Auk áætlunarflugsins er fjöldi smáflugfélaga, sem gera út
eigin flugvélar og taka að sér alls konar verkefni.
Alaskaferjurnar, sem líta út eins og skoðunarferðabátar,
tengja borgir og bæi meðfram
ströndinni með áætlunarferðum.
Samgöngum í landræmunni er þjónað af mörgum ferjum, sem
sigla milli Washingtonríkis og Skagway.
Ferjurnar í suðvesturhlutanum þjóna borgum og bæjum frá
Kodiak til Valdez auk sumarferða til Dutch Harbour. |
