Hobart
er höfuðborg Tasmaníu, eyfylkis Ástralíu, á suðausturhluta
eyjarinnar við Derwent-ána. Árið
1993 var Íbúafjöldinn 193.200, þannig að Hobart er minns fylkishöfuðborga
landsins. Hún er næstelzt
höfuðborganna og u.þ.b. 60% íbúanna býr utan borgarmarkanna.
Borgin nær yfir neðri hlíðar Wellington-fjalls (1270m), sem
gnæfir yfir henni. Þegar hún var stofnuð, var hún nefnd eftir þáverandi nýlendumálaráðherra
Breta (1801-04), Robert Hobart, fjórða jarlinum af Buckinghamskíris.
Skömmu síðar fékk hún nafnið Hobarton, þar til upphaflega
nafnið var tekið upp á ný. Hobart
er hafnarborg. Fiskveiðiflotinn
athafnar sig við Viktoríu- og Constitution-bryggjurnar.
Hinar síðarnefndu eru endastöð Sydney-Hobart kappsiglinganna,
sem hefjast í Sydneyhöfn á öðrum í jólum ár hvert.
Loftslagið
er almennt svalara en í hinum fylkishöfuðborgunum. Meðalárshitinn er 20°C í janúar og febrúar og 2-3 daga
á ári nær hitinn 30°C. Veturnir
geta verið kaldir vegna Wellington-fjalls og hafáttar.
Macquarie-eyja í 1300 km fjarlægð í suðaustri, liggur milli
Hobart og Suðurskautsins, sem er í 2000 km fjarlægð.
Þrátt fyrir temprað loftslag, eru veðurskilyrðin stundum þannig,
að skógareldar kvikna í útjaðri borgarinnar.
Hinir verstu slíku brunnu 1967 og ollu dauða 62 manns og miklu
eignatjóni. Þá létust
53 manns í úthverfunum og 1000 heimili eyðilögðust.
Efnahagur.
Innanfylkismarkaðurinn er lítill fyrir framleiðsluvörur
Hobart, sem er m.a. korkur, timbur, pappír, vélbúnaður til iðnaðar,
fiskur og krabbadýr, þannig að útflutningur er mikilvægur og
efnahagurinn því viðkvæmur fyrir verðsveiflum á heimsmarkaði. Stjórnsýslan í Stór-Hobart skiptist milli Hobartborgar,
Glenorchy, Clarence og Brighton og fjölda hverfa (Kingborough, New
Norfolk og Sorrell. Þetta
svæði er mesta iðnaðarsvæði Tasmaníu og aðal stjórnsýslumiðstöð. Hobart er líka stærsta hafnarborgin, þannig að mestur
hluti inn- og útflutnings fer um höfnina og fjöregg efnahagslífsins.
Síðustu tvö krepputímabilin á 20. öldinni (1980-2000)
einkenndust af miklu atvinnuleysi og gjaldþrotum stórra fyrirtækja
(Tristeel í Glenorchy). Erlend
stórfyrirtæki hafa komið sér fyrir og sýnt áhuga á að gera það
til að komast í meiri nánd við Asíumarkaðinn (Cadbury, Schweppes,
Coates Patons, Glaxo o.fl.).
Áhugaverðir
staðir.
Hvergi annars staðar í Ástralíu er meiri fjöldi varðveittra
húsa frá nýlendutímanum, þótt mikil mengun frá verksmiðjum hafi
valdið skaða á steinhúsum meðfram Derwent-ánni.
Skansinn
(Battery Point) fékk nafn sitt vegna fallstykkis, sem var komið þar
fyrir árið 1818. Þar standa nú 19. aldar verandahús, smáhýsi og endurgerðir
garðar. Sjóminjasafn
Tasmaníu er í dæmigerðu Battery Point-íbúðarhúsi frá 1830-40. Konunglega leikhúsið (1837) er í endurbyggðu nýlenduhúsi,
sem skemmdist í eldi 1984. Vöruhús
frá svipuðum tíma við Salamanca-torg þjónuðu eitt sinn höfninni
en þar er nú útimarkaður. Við
gatnamót Murray- og Macquarie-gatna eru öll húsin upprunaleg frá 19.
öld, gömlu dómshúsin, verandahús og dómkirkja hl. Davíðs.
Sheratonhótelið (1987) stingur í stúf við umhverfi sitt og
Wrest Point spilavítið var hið fyrsta í Ástralíu.
Menntun
og menning.
Eini háskóli fylkisins, Tasmaníuháskóli (1890), er við
Sandy Bay. Útibú frá
honum eru Newnham í Launceston og Burnie, Devonport og víðar.
Tasmaníusafnið og listasafnið eru afrakstur stofnunar margs
konar vísindafélaga á árunum 1820-40 og eru enn þá að hluta í húsi
frá 1808. Konunglega félagið
á Tasmaníu er upphaflegi stofnaðili safnsins (1852)
Henry Hunter, einn bezti arkitekt nýlendu- og viktoríutímans
í fylkinu, hannaði fyrsta hluta hússins á horni Argyle- og
Macguarie-gatna. Á tíunda
áratugi 20. aldar bættist við safn steingervinga Jarðfræðistofnunar
fylkisins. Mannfræðideildin
sýnir sorglega útrýmingu frumbyggja eyjarinnar og myndasafn sýnir
fortíð Hobart sem fanganýlendu. Meðal listaverka safnsins eru verk eftir John Glover.
Listráðgjafanefnd
Tasmaníu hefur hvatt til listskreytinga opinberra bygginga og uppskeru
þessarar nýbreytni í Ástralíu má sjá á byggingu einnar náttúrufræðideilda
háskólans (grasafræði), rannsóknastöðva ríkisins,
Claremont-menntaskólanum o.fl. Konunglegi
grasagarður Tasmaníu er í bröttum hlíðum niður að Derwent-ánni
og Tasmanbrúnni.
Hið
kunna bókmenntarit, Island Magazine, er gefið út í Hobart.
Það er einn stuðningsaðila hátíðar Salamanca rithöfundafélagsins,
sem er haldin í ýmsum upprunalegum húsum og öðrum nýlegri við
Salamancatorg. Einn fremstu
ljóðskálda Ástralíu, Gwen Hanwood, bjó lengst af í Hobart
(†1995). Rithöfundurinn
Christopher Koch, sem skrifaði „The year of Living Dangerously”, og
ljóðskáldin Margaret Scott, Syd Harrex og Andrew Sant eru meðal
listamanna borgarinnar.
Sagan.
Abel Janszoon Tasman, yfirmaður Heemskirk og Zeehan, kom auga á
vesturströnd Tasmaníu árið 1642 og kallaði landið Van Diemen’s
Land eftir landstjóra Batavíu, sem kostaði leiðangur Tasmans.
Síðar sáu margir eyjuna og lentu þar, þ.á.m. lenti Cook
skipstjóri við Ævintýraflóa og Bruny-eyju árið 1777.
Árið 1788 sigldi fyrsti flotinn suður fyrir Tasmaníu á leið
sinni til Botany-flóa og Sydney-víkur.
Sama ár kom William Bligh á Bounty við í Ævintýraflóa á
leið sinni til Tahiti.
Frakkar
gerðu sig heimakomna og sendu leiðangra Bruni d’Entrecasteaux og
Nicholas Baudin til Tasmaníu og Bretar sáu sitt ráð vænst að lýsa
eignarhaldi á eyjunni. Fyrst
var siglt í kringum Tasmaníu 1798 (George Bass og Matthew Flinders) en
áður höfðu menn ekki gert sér grein fyrir því að landið var
eyja.
Fyrstu
tvö landnámin, sem áttu að tryggja yfirráð Breta, annaðist John
Bowen, liðsforingi, árið 1803 við Risdon-vík.
Þarna notuðu landnemarnir í fyrsta skipti í sögu landnáms
Ástralíu skotvopn gegn frumbyggjunum. Varalandstjórinn Collins var óánægður með byggðirnar
við Risdon-vík og lét færa þær tiil Sullivan-víkur 1804. Hinn 26. febrúar sama ár bjuggu 226 karlar, 15 konur og 21
barn við víkina (Hobart). Af
þessum fjölda voru 178 karlar, 9 konur og 8 börn dæmdir glæpamenn. Fyrsti skipsfarmur fanga, sem var sendur beint frá Englandi
til Hobart kom þangað árið 1812 með skipinu Indefagigable og
Hobarton, eins og byggðin var kölluð þá, varð höfuðborg Tasmaníu
og önnur meginstjórnstöð fanganýlendna, líkt og Sydney.
Næstu
tvo áratugina dafnaði Hobart, einkum sem stjórnsýslumiðstöð
fanganýlendunnar. Spilling
og ójafnræði uxu og urðu að stórvandamáli.
Nefnd var sett í að rannsaka fangaflutinga (1837-38) og hún
svipti hulunni af hryllilegu ástandi, sem yfirvöld reyndu að bæta en
án áragnurs.
Rafvæðing,
bygging brúa og afskipti náttúruverndarsinna hafa leitt til nútímavæðingar
landsins en einnig til vandamála.
Mikið hefur verið deilt um byggingu vatnsorkuvera og varðveizlu
regnskóga eyjarinnar á þingi fylkisins.
Á
árunum 1980-2000 var íbúafjölgun minnst í Hobart miðað við aðrar
fylkishöfuðborgir landsins og þar ríkti líka mesta atvinnuleysi meðal
ungs fólks. Engu að síður
er Hobart aðaliðnaðarsvæði Tasmaníu og vinsælasti ferðamannastaður
fylkisins. |