Buenos Aires sjálfst. höfuðborg Argentína,
Flag of Argentina


BUENOS AIRES
Sjálfstæð höfuðborg
ARGENTÍNA

.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Sjálfstæðisandi borgarbúa var vakinn hressilega, þegar spænski herinn á svæðinu varð að verjast tveimur innrásartilraunum Breta.  Bretar sóttu ekki með miklum krafti og spænski herinn þurfti ekki að fórna miklu til að reka þá af höndum sér.  Engu að síður urðu þessar innrásir upphafið að þjóðernishyggju Argentínumanna.  Árið 1808, þegar Napóelon réðist inn í Spán og setti bróður sinn, Joseph Bonaparte í hásætið í Madrid, endurskoðuðu margir íbúar borgarinnar tengsl sín við krúnuna.  Í maí árið 1810 rauf borgarráðið tengslin við Spán og varakonungsdæmið og 25. maí lýsti það yfir stuðningi við hina nýju stjórn konungsríkisins.

Atburðir næstu áratuga báru merki sambandsleysis borgarinnar og annarra hluta varakonungsdæmisins.  Aðeins fáir íbúar þess fylgdu íbúum Buenos Aires að málum.  Önnur héruð landsins lýstu ekki yfir sjálfstæði fyrr en á þinginu í Tucumán árið 1816.  Bráðabirgðastjórn var mynduð og Buenos Aires var gerð að höfuðborg sambandsríkja Rio de la Plata.  Fjarlægari héruð, Bólivía, Úrúgvæ og Paragvæ neituðu að verða hluti ríkjasambandsins með hafnarborgina í fararbroddi.  Næstu þrjá áratugina hékk þetta samband saman undir stjórn Buenos Aires og nágrannahéraðanna.  Héruðin lengra inni í landi fóru sínar eigin leiðir.

Innanlandshéruðin báru skarðan hlut frá borði í þessu lausbeizlaða sambandi og sameinuðust um aðgerðir til að breyta valdahlutföllunum með valid.  Þeim tókst að koma leiðtoganum Juan Manuel de Rosas frá völdum er skorti getu til að koma á fót nýju þjóðskipulagi.  Áratug síðar tókst höfuborgarbúum undir stjórn Bartolomé Mitre, hershöfðingja, að beygja innanlandshéruðin undir sitt vald og láta þau fallast á stjórnina í Buenos Aires.  Þessar ráðstafanir voru staðfestar opinberlenga, þegar borgin var gerð að sambandshöfuðborg árið 1880.

Stjórnmálabaráttan milli borgarbúa og innanlandsfylkjanna magnaðist eftir 1850 vegna aukinna hagsmunaárekstra.  Iðnbyltingin og innreið kapitalismans í Evrópu olli miklum breytingum á markaðnum í álfunni og tæknilegar framfarir gerðu hagnýtingu frjósamra sléttnanna í Argentínu efnahagslega fýsilegri.  Þar skorti einungis vinnuaflið til að erja landið og fjármagn til að flytja afurðirnar til útflutningshafna.  Fjármagnið kom að mestu leyti frá Bretlandi og vinnuaflið frá Spáni og Ítalíu.  Argentína breytti gjörsamlega um svip á nokkrum áratugum og í upphafi fyrri heimsstyrjaldarinnar var landið orðið eitt mesta útflutningsland landbúnaðarafurða í heimi.

Breyttur efnahagur sveitanna leiddi til þriggja grundvallarbreytinga í höfuðborginni.  Borgarbúum fjölgaði ört vegna þess, að innflytjendurnir höfðu búizt við að eignast eigið land, en í ljós kom að þeim var ómögulegt að kaupa það og streymdu því til borgarinnar.  Samtímis óx þörfin fyrir vinnuafl í borginni, því að síaukinn útflutningur krafðist nýrra hafnarmannvirkja.  Þessir verkamenn, sem voru aðallega frá Spáni, Ítalíu, Austur-Evrópu og Þýzkalandi, bjuggu þröngt í gömlum húsum í suðurhluta borgarinnar og hröktu miðstéttarfólkið norður fyrir Avenida de Mayo.  Atvinnutækifærin voru aðallega við höfnina og í sláturhúsunum í úthverfunum, þannig að aðkomufólkið fór að setjast að í nágrannasveitarfélögunum sunnan Riachuelo-árinnar.

Önnur veigamikil breyting var hinn mikli auður, sem einstaklingar og ríkið komst yfir.  Nýríka fólkið byggði sér glæsihallir í stíl við hinar frönsku.  Nú á dögum hýsa þær aðallega ráðuneyti eða eru erlend sendiráð.  Á sínum tíma voru þær tákn um gífurlegt ríkidæmi.  Flestar þessar hallir voru byggðar í norðurhlutanum (Barrio Norte) og kringum San Martín-torgið við norðurenda Calle Florida breiðgötunnar eða nærri Avenida Santa Fe.

Þriðja stórbreytingin fólst í útliti borgarinnar.  Eigendur hallanna, ráðandi stéttir borgarinnar, ákváðu að breyta borginni í París Suður-Ameríku.  Árið 1910, þegar haldið var upp á aldarafmæli fyrstu sjálfstæðisyfirlýsingarinnar, voru áætlanir í anda Napóleons III um byggingu kerfis neðanjarðarlesta og breiðgatna, sem skyldu geisla út frá miðborginni, kynntar.  Áætlanirnar gerðu ráð fyrir því, að fjórða hver gata í austur-vestur stefnu yrði breiðgata og tíunda hver gata í norður-suður stefnu sömuleiðis.

Mannvirkin, sem voru byggð fyrir fyrri heimsstyrjöldina standa enn þá fyrir sínu.  Breiðgöturnar í borgarmiðjunni, sem voru að mestu lagðar á þriðja og fjórða áratugnum, eru enn þá þungamiðjur umferðarinnar og aðeins einni neðanjarðarleið var bætt við eftir síðari heimsstyrjöldina.  Umferðin er vissulega orðin gatnakerfinu ofviða, en engu að síður fer hún um gatnakerfi, sem nítjándualdar leiðtogar hennar byggðu upp snemma á 20. öldinni.

Nútímaborgin Þrjár meginbreytingar hafa haft áhrif á einkenni og útlit borgarinnar á síðari helmingi 20. aldarinnar.  Eftir 1930 stöðvaðist straumur innflytjenda, þegar vinnumarkaðurinn var orðinn mettaður af sveitafólki frá norðurhluta landsins (mestizo), Úrúgvæ, Paragvæ og Bólivíu.  Norðanmenn (mestizo) fundu ekki laust húsnæði inni í borginni og fóru að byggja sér skúra í jaðri hennar í grennd við vinnustaðina í verksmiðjunum og fátækrahverfin (villas miseries) fóru að myndast.  Kynþáttamisklíð milli þessara nýju íbúa og hinna jók biturleika átaka, sem einkenndu fjórða, fimmta og sjötta áratug 20. aldar.  Fjöldinn allur hinna nýkomnu urðu tryggir stuðningsmenn alþýðuleiðtogans Juan D. Perón, sem komst til valda í byltingu hersins árið 1943 og var forseti landsins á árunum 1946-55 og aftur frá 1973 til dauðadags 1974.

Þriðja meginbreytingin á síðari hluta síðustu aldar var lá í samgöngumunstrinu í borginni.  Bílar og litlir stætisvagnar (colectivo) tóku við hlutverki neðanjarðarkerfisins og sporvagna.  Ólíkt öðrum stórborgum í hinum vestræna heimi eru engar stórar stoðbrautir umhverfis Buenos Aires.  Samkvæmt skipulagi borgarinnar eftir síðari heimsstyrjöldina var gert ráð fyrir þeim en efnahagur landsins og borgarinnar leyfði ekki lagningu þeirra, þannig að umferðaröngþveitið hefur stöðugt aukizt.  Nokkrar umbætur urðu við tilkomu borgarlestanna 1979.  Hverfastjórnir og aðalborgarstjórnin sameinuðust um lagningu þeirra og fengu japönsk fyrirtæki til verksins vegna þekkingar þeirra á rafknúnum lestum.

Nýju lágstéttirnar í borginni, nýjustu borgarbúarnir, hafa aukið og flækt vandamál hennar.  Þetta fólk er ómenntað og ófaglært og á þar af leiðandi erfitt með að fá atvinnu.  Yfirvöldum hefur ekki tekizt að bæta kjör þessa fólks, þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir.  Fátækt er því mjög áberandi og eitt helzta vandamál yfirvalda á síðustu áratugum 20. aldar.

 TIL BAKA     Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir            HEIM