Landslag og lega. Albanía er fjöllótt
land, u.þ.b. þrír fjórðungar þess eru fjöll og hæðir, sem eru
í meira en 200 m hæð yfir sjó.
Restin er strandláglendi og áreyrar.
Norður-Alpar landsins eru framhald Dinarikfjalla í norðurhlutanum.
Þau gnæfa upp í tæplega 2700 m hæð og eru torfærasti hluti
landsins. Þessi landshluti
er þéttvaxinn skógi og strjálbýll.
Þar stunda íbúarnir aðallega skógarhögg og kvikfjárrækt.
Miðfjalllendið er á milli Drinárinnar, miðhluta Devollár og
neðri hluta Osumár. Það
er mun þéttbýlla og landslagið er ekki eins hrjúft og norðar.
Austast er hæsta fjall landsins, Korabfjall (2753m), sem er úr
gipsi. Talsvert er af krómi,
járnnikkel og kopar í jörðu. Aðalatvinnuvegir
fólksins á þessum slóðum eru skógarhögg, kvikfjárrækt, námugröftur
og landbúnaður.
Sunnan Miðhálendisins
eru nokkrir fjallgarðar með norðvestur-suðausturstefnu, sem teygjast
upp í tæplega 2500 m hæð yfir sjó.
Þetta eru kalkfjöll, skorin breiðum dölum og svotil skóglaus
eða vaxin runnum, eik og furu, sem er einkennandi fyrir mörg Miðjarðarhafslönd.
Þetta eru upplögð beitilönd fyrir kvikfénaðinn, sem mikið
er ræktað af í þessum landshluta.
Fjrósamar láglendissléttur
Vestur-Albaníu ná frá 200 km breiðu svæði við Adríahafið u.þ.b.
50 km inn í land. Þetta er mikilvægasta landbúnaðar- og iðnaðarsvæði
landsins og þ.a.l. þéttbýlast.
Strandlengjan er u.þ.b. 480 km löng og víða eru frábærar baðstrendur
í draumalandslagi, sem laða til sín ferðamenn og innfædda.
Vatnsbúskapur.
Lengsta á landsins, Drin, er u.þ.b. 290 km löng og á upptök
sín í Kosovohéraði í Serbíu.
Aðrar helztu ár eru Seman, Shkumbin og Vjosë, sem renna allar
frá miðri vesturhásléttunni. Fjöldi
stöðuvatna prýðir landslagið.
Hin mikilvægustu eru Scutarivatn (Ligeni i Shkodrës) í norðvesturhlutanum,
Ohridvatn og Prespavatn við austurlandamærin.
Loftslagið.
Miðjarðarhafsloftslaginu fylgja þurr og heit sumur og milder
og vætusamir vetur. Staðbundnar
sveiflur eru talsverðar milli svæða.
Vesturhluti landsins er undir áhrifum frá Adríahafi og Jónahafi
með mildara veðurlagi en aðrir landshlutar.
Þar er meðalhitinn í júlí 24°C og 9°C í janúar.
Í austurhlutanum gætir meginlandsloftslags með mildum sumrum
(vegna meiri hæðar yfir sjó) og köldum vetrum.
Í Peshkopi er júlíhitinn 30°C og í janúar fer hann niður
í –1°C. Úrkoman er
allmikil og óregluleg. Meðalársúrkoman
er á milli 2500 mm í Norðuralbönsku-Ölpunum og 750 mm meðfram
austurlandamærunum. Á
veturna falla u.þ.b. 40% úrkomunnar.
Í suðvesturhlutanum eru þurrkatímabil til vandræða.
Gróður og dýralíf.
Aðeins lítill hluti landsins er gróðurlaus og skógar þekja
rúmlega þriðjung þess. Strandláglendin
einkennast af runnagróðri, s.s. lárviði og myrtu. Sítrusávextir vaxa á suðurströndinni og fíkjur og ólífur,
þar sem raki er nægur. Ofar
eru eikarskógar ráðandi. Ræktaðir
ávextir eru m.a. epli, plómur og greipaldin, valhnetur og kastaníuhnetur.
Ofan eikarbeltisins, í tæplega 1000 m hæð, vaxa beyki og fura
og þar fyrir ofan eru aðallega beitilönd.
Almennur vopnaburður
og ótakmörkuð skotveiði hjuggu stór skörð í villifánu landsins,
en síðan hafa verið sett takmarkandi lög og verndarsvæðum komið
upp til að vernda sjakala, úlfa og refi auk hinna sjaldgæfari
tegunda, bjarna, svína og gemsa. Milt
strandloftslagið laðar til sín mikinn fjölda farfugla, s.s. svölur,
storka, endur, gæsir og pelíkana.
Talsvert er af fiski í hafinu (safdínur) og nokkuð er um
silung í ám og vötnum landsins. |