Á kommúnistaárunum var efnahag landsins stýrt í samræmi við
„fimm ára áætlanir” eins og víðast annars staðar í kommúnistaríkjum.
Öll framleiðslutæki voru ríkiseign, landbúnaðurinn byggðist
allur á samyrkjubúum, iðnaðurinn var þjóðnýttur og allur
einkarekstur stranglega bannaður.
Ákvæði í stjórnarskrá landsins bannaði ríkisstjórninni að
leita aðstoðar erlendis og taka erlend lán og öll erlend fjárfesting
í landinu var bönnuð. Þetta
kerfi brást og ríkisstjórnin varð að leysa efnahaginn undan miðstýringunni.
Einkarekstur var leyfður og ríkisstjórnin hefur þegið erlend
lán og landið var opnað fyrir erlendri fjárfestingu.
Vonast er til að þessar aðgerðir efli iðnaðinn, matvælaframleiðslu
og landbúnaðinn. Helztu
hindranir framþróunar er skortur á nauðsynlegustu matvælum, lamað
stjórnkerfi, hráefnaskortur, ómenntað vinnuafl og stjórnendur, lág
framleiðni og agaleysi. Þetta
gerir það að verkum, að Albanía er enn þá fátækasta land Evrópu.
Auðlindir.
Þetta litla land býr yfir talsverðum auðlindum.
Talsvert er af olíu og gasi í suðvesturhlutanum og málmgrýti
í norðausturhlutanum, s.s. krómi, kopar og járnnikkel.
Miklar birgðir eru af brúnkolum í grennd við Tiranë og bik
er unnið við Selenicë. Fjöldi
straumvatna gerir rafvæðingu mögulega og þau hafa verið nýtt til
útflutnings raforku. Nokkur
stór orkuver hafa verið reist við Drinána og rúmlega helmingur ræktaðs
lands er búinn áveitum frá uppistöðulónum virkjananna.
Iðnaður.
Kommúnistastjórnin stefndi að öflugri iðnvæðingu til að
gera landið eins sjálfbært og kostur var á.
Þessi þróun leiddi til uppbyggingar tiltölulega nútímalegs
og fjölþætts iðnaðar, sem stendur undir rúmlega helmingi þjóðartekna
og áherzla er lögð á nýtingu auðlinda landsins til útflutnings.
Albanía er þriðji stærsti framleiðandi króms í heiminum.
Rafvæðingu landsins var lokið 1971 og innan tveggja næstu áratuga
var farið að flytja raforku til nágrannalandanna.
Albanar fullvinna málmgrýti sitt að mestu og vélar og tæki
til annarrar framleiðslu eru framleidd í landinu.
Talsvert er flutt út af olíuvörum og gasi.
Albanar eiga í erfiðleikum með iðnframleiðslu sína, þrátt
fyrir allar þessar framfarir, einkum í olíuframleiðslunni og
orkugeiranum. Nýting náttúruauðlinda
hefur strandað á aflóga búnaði, skorti á tækniþekkingu,
skipulagsleysi og vanmætti til að tileinka sér innflutta tækni.
Áherzla yfirvalda hefur einkum beinzt að eflingu þungaiðnaðar
og þau hafa ekki sinnt þörfum innanlandsmarkaðarins fyrir ýmsar
neyzluvörur.
Landbúnaður.
Núverandi skipulag í landbúnaði krefst tæplega helmings
vinnuafls landsins og u.þ.b. fjórðungur landsins er ræktaður. Næstum öll matvæli eru framleidd innanlands.
Á miðjum áttunda áratugnum varð landið sjálfu sér nógt
um kornvöru. Aðaláherzlan
er lögð á ræktun hveitis, maís, sykurrófna, baðmullar, sólblómafræs,
tóbaks, kartaflna og ávaxta og sauðfjár, geitna nautgripa og svína.
Kommúnistastjórnin
hefur eytt talsverðum fjámunum til þróunar landbúnaðarins, s.s.
landgræðslu, jarðvegsbóta, áveitna og framleiðslu áburðar, sem
hefur leitt til aukins mikilvægis þessarar atvinnugreinar.
Helztu agnúar framþróunarinnar er íhaldsemi, lítil vélvæðing
og skortur á hvatningu til frumkvæðis.
Þjóðnýting lands, sem var fyrrum í einkaeign, hefur líka
leitt til þess, að stjórnin hefur smám saman skipt landinu milli bænda
og leyft þeim að stunda eigin ræktun, sem gerir þeim kleift að afla
sér tekna á mörkuðunum. Þessari
stefnu stjórnvalda er ætlað að auðvelda innleiðingu nýrrar tækni
og vélavæðingar.
Viðskipti.
Helztu viðskiptalönd Albaníu eru Rúmenía, Ítalía, Tékkland,
Slóvakía og Þýzkaland. Útflutningsvörur
eru aðallega benzín, krómgrýti, járngrýti, koparvír, grænmeti,
ávextir, tóbak og vín. Aðalinnflutningsvörur eru vélar og tæki,
varahlutir, kol, málmar, byggingarefni og matvæli.
Samgöngur.
Fyrsta járnbrautin var lögð í Albaníu árið 1947 og 40 árum
síðar var Tiranë tengd við aðalþéttbýlissvæði landsins.
Vegakerfið hefur verið bætt og lengt til afskekktustu
afkimanna í fjöllunum. Flugsamgöngur
eru enn þá lítt þróaðar og ekkert áætlunarflug innanlands. |