Tanzanía íbúarnir,
Flag of Tanzania


TANZANÍA
ÍBÚARNIR
.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Veigamestu þættir búsetuskilyrða eru úrkoman og tsetse-flugan.  Þessi fluga, sem lifir á villidýrum í „miomboskógum”, ber með sér blóðsníkjudýr (trypanosoma), sem veldur svefnsýki í nautgripum og fólki.  Hún gerir búsetu manna hættulega á svæðum, þar sem úrkoma er hófleg, þannig að fólkið sezt fremur að á svæðum með minni og óreglulegri úrkomu.  Flugan er ekki til vansa á miklum úrkomusvæðum og mjög þéttbýlum svæðum.

Aðalþéttbýlissvæði landsins eru í Mbeya-fjallgarðinum, kringum Kilimanjaro og á Bukoba-svæðinu vestan Viktoríuvatns, á ræktuðu gresjunum sunnan vatnsins, á Mtwara-svæðinu á suðurströndinni og í Dar es Salaam.  Öll þessi svæði eru á útjöðrum landsins.  Járnbrautirnar þvert í gegnum landið hafa m.a. haft þau áhrif, að fólk hefur setzt að meðfram henni á milli Dar es Salaam og Viktoríuvatns.  Þrjú strjálbýlustu svæði landsins eru þurrkasvæðið í Arusha í norðurhlutanum og tvö tsetse-flugnasvæði í kringum Tabora í vesturhlutanum og við Lindi og Songea í suðurhlutanum.

Aukinn fjöldi fólks sums staðar í landinu hefur valdið sveiflum í landbúnaðarframleiðslunni.  Skiptiræktun var hefðbundin aðferð til að endurnýja frjósemi jarðanna um land allt nema á allrafrjósömustu svæðunum.  Þessi aðferð leiddi til dreifðra og afskekktra bændabýla.  Því fjölmennari sem borgirnar og þéttbýlisstaðir urðu, dró úr hvíldartíma akranna og uppskera minnkaði.  Á sjöunda og áttunda áratugi 20. aldar var reynt að auka afköst akranna með bættum aðferðum við ræktunina, vélvæðingu og notkun tilbúins áburðar.  Stjórnvöld skipulögðu nýjar byggðir í þessum tilgangi, en þær voru of háðar ríkisstyrkjum og fækkaði.  Árið 1969 var fjöldi þorpa í kringum 800 en árið 1978 voru þau orðin rúmlega 7500.  Þessar aðgerðir stefndu ekki að samyrkjubúskap, heldur að bættum aðferðum með áburði og betra útsæði auk bættri, félagslegri þjónustu við íbúana.

Aðeins 15% íbúanna býr í borgum og u.þ.b. þriðjungur þeirra í Dar es Salaam, þar sem Íbúafjöldinn er á aðra miljón.  Bagamoyo og Tabora tengdust þrælaverzlun araba á 19. öld og eru farnar að staðna.  Efnahagur Tanga, sem var næststærsta borgin á nýlendutíma Breta, byggðist á útflutningi sísal.  Mikið hefur dregið úr þeim útflutningi, þannig að borgin hefur stækkað mjög hægt, þótt hún sé nú hin þriðja stærsta.  Mwanza, Mbeya og Arusha hafa dafnað sem verzlunarborgir langt frá Dar es Salaam og vöxtur Morogoro og Moshi byggist á landbúnaðarhéruðunum umhverfis þær.


ÞjóðerniTanzaníska þjóðin er mjög sundurleit.  Rúmlega 120 þjóðflokkar Afríkumanna byggja landið auk smærri hópa Asíu- og Evrópumanna.  Fyrir u.þ.b. 5000 árum bjuggu flokkar veiðimanna af sankyni landið.  Sandawe-veiðimennirnir í norðurhlutanum eru taldir afkomendur þeirra.  Í kringum árið 1000 f.Kr. kom fólk af kynþætti kúsíta frá Eþíópíu með þekkingu á ræktun og kvikfjárbúskap.  Irazw-, mbugu-, gorowa- og burungimenn er af sama stofni.  Í kringum árið 500 e.Kr. komu bantumenn, sem stunduðu búskap og notuðu járn, úr vestri og suðri og hröktu sanfólkið brott eða blönduðust því.  Um svipað leyti komu Nílótahirðingjar frá Suður-Súdan.  Nú er meirihluti íbúanna af bantukyni.  Sukumafólkið er stærsti hópur þess og aðrir eru nyamwezi, hehe, nyakyusa, makonde, yao, haya, chaga, gogo og ha.  Nílótar skiptast m.a. í masai, arusha, samburu og baraguyu.  Enginn þessara hópa hefur náð menningarlegum eða pólistískum yfirráðum, þótt ættkvíslarnar, sem urðu fyrir áhrifum frá kristnum trúboðum og vestrænni menningu á nýlendutímanum (chaga og haya) séu framarlega á sviðum stjórn- og efnahagsmála.

Á nýlendutímanum var hvatt til landnáms Asíumanna, sem náðu yfirráðum yfir verzlun með framleiðslu íbúanna inni í landinu.  Flestir þeirra komu frá Gujurat-ríki í Indlandi og skiptust í nokkra trúarhópa, isma’ili, bohra, sikh, Punjabi og goa.  Allt frá því, að landið fékk sjálfstæði, hefur Asíufólki fækkað vegna brottflutnings.  Evrópumennirnir voru aldrei fjölmennir vegna þess að Tanganyika var ekki landnemanýlenda.  Þeir voru aðallega Bretar, Þjóðverjar og Grikkir.  Eftir að landið var sjálfstætt hafa útlægir Evrópumenn, Norður-Ameríkanar og Japanar setzt að í landinu um tíma.


Tungumál Swahili er þjóðartunga Tanzaníumanna.  Næstum allir landsmenn tala þessa tungu og hún er notuð í skólakerfinu fyrstu sjö námsárin.  Enska er annað opinbera tungumálið, sem er notað við kennslu eftir fyrstu sjö árin í skóla, í stjórnkerfinu og í viðskiptum.  Flestir afrískir Tanzaníumenn tala mál sinnar ættkvíslar að auki.  Asíski minnihlutahópurinn talar aðallega gujarati, hindi, Punjabi og urdu.

TrúarbrögðNálægt þriðjungur þjóðarinnar er múslimar.  Annar þriðjungur er kristinn og hinir eru andatrúar.  Skilin milli trúarbragðanna eru sjaldnast eins skír og opinberar tölur gefa til kynna, því að víða í sveitum iðkar fólkið gömlu trúarbrögðin samhliða kristninni og islam.  Kristnu trúflokkarnir eru margir og múslimar skiptast í shíta og sunníta.  Flestir asísku múslimanna eru isma’ili khoja undir trúarlegri leiðsögn Aga Khan.  Margir Asíumenn iðka trú hindúa, jainista og rómversk-katólsku.

Íbúafjölgun í landinu er með hinu mesta, sem gerist í Afríku sunnan Sahara.  Þrátt fyrir miklar framfarir á síðari hluta 20. aldar var barnadauði mjög mikill en frjósemi íbúanna er mikil.  Næstum helmingur íbúanna er yngri en 15 ára.  Lífslíkur eru í kringum 53 ár, sem er ofan meðaltalsins í álfunni.

 TIL BAKA     Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir            HEIM