Freetown er höfuðstaður Sierra Leone, aðalhafnarborgin og
stærsta borg landsins. Hún stendur á Sierra
Leoneskaga, sem er framhalda skógivaxins hæðahryggs, sem
portúgalskur sæfari, Pedro da Sintra, nefndi Sierra Leôa
(Ljónsfjöll), þegar hann kannaði strönd Vestur-Afríku árið
1462. Um miðja 17. öldina urðu Portúgalar að sætta sig
við samkeppni frá Bretum, Frökkum, Hollendingum og Dönum í
viðskiptum í þessum heimshluta. Brezkur andstæðingur
þrælahalds, Granville Sharp, settist að sunnan mynnis Sierra
Leone-árinnar árið 1787 og stofnaði þar hæli fyrir afríska
þræla, sem höfðu fengið frelsi í Englandi og gátu ekki séð
sér farborða. Árið
1792 hóf Sierra Leone-fyrirtækið aðstoð við landnám þræla frá Nova
Scotia, sem höfðu barizt með Bretum í Sjálfstæðisstríði Bandaríkjanna,
flóttaþrælum frá Jamaica (maroons) og öðrum frelsingjum af
þrælaskipum. Þeir stigu á land á stað, sem fékk nafnið Brynningarstaður Jimmys
konungs, sem er nú fjögugt markaðssvæði. Aðflutt fólk úr sveitunum (mende
og temne) er nú orðið fjölmennara en afkomendur þessara fyrrum þræla,
sem eru kallaðir kreólar. Árið 1821 varð Freetown stjórnsetur allra
yfirráðasvæða Breta í Vestur-Afríku. Þessari stöðu hélt bærinn með
litlum breytingum til 1874 og fékk borgarréttindi árið 1893 og varð
höfuðborg 1961.
Freetown hefur mjög
góða náttúruhöfn (mikilvæg herstöð í síðari heimsstyrjöld), sem er búin
góðri aðstöðu fyrir stór hafskip við Bryggju Elísabertar II. Um hana
fer mikill útflutningur pálmaolíu og kjarna, kakós, kaffis, engifers og
kólahnetna. Borgin er aðalmiðstöð viðskipta og samgangna í landinu.
Fjöldi iðnfyrirtækja er takmarkaður. Þarna er þó demantaiðnaður,
framleiðsla sælgætis, málningar og skófatnaðar, hrísgrjóna- og
kjötvinnsla. Gumastíflan var byggð til að uppfylla vatnsþörf
borgarinnar og jók á rafmagnsframleiðsluna. Innanlandsflug fer um
Hastings-flugvöllinn 16 km suðaustan Freetown. Millilandaflugvöllurinn
er við Lungi handan Sierra Leone-árinnar.
Fourah Bay skólinn á Aureolfjalli var stofnaður 1827 og er
hluti háskóla Sierra Leone
síðan 1969. Njala-háskólinn var stofnaður 1963 og Milton Margai
kennaraskólinn í Goderich 1960. Fleiri kennaraskólar eru í borginni auk
tækniskóla og ríkisrekinna og múslimskra framhaldsskóla. Fort Thornton
(1796), sem er nú stjórnarráð og forsetasetur, og Þinghúsið, sem standa
á Turnhæð, eru skoðunarverðir staðir. Borgina prýða nokkrar moskur og
kirkjur, aðallegar enskar, s.s. St George dómkirkjan (1852).
Þjóðminjasafnið er í fyrrum járnbrautarstöð (Cotton Tree Railroad
Station). Það hýsir söguleg skjöl, útskorna muni úr tré og höggmyndir.
Áætlaður íbúafjöldi 1985 var 470 þúsund. |