Mali skiptist í héruð
hirðingja í Sahel og Sahara og landbúnaðarhéruð í súdanska
hlutanum. Innan við
fimmtungur íbúanna býr í borgum.
Í sveitunum býr fólkið í leirkofum með stráþökum í þorpum
með 150-600 íbúa. Þau eru umkringd ræktuðum ökrum og beitarlöndum.
Eldri borgirnar, Djenné, Timbuktu, Gao og Ségou eru byggðar í
súdönskum stíl. Nýrri
borgir, Bamako, Kayes, San og Kati hafa viðskiptahverfi með íbúahverfum
umhverfis. Húsin eru byggð
úr blöndu af leir og steinsteypu.
Þjóðinni má skipta í þrjár stéttir. Meirihluti þjóðarinnar telst til
hins hefðbundna þjóðfélagsþegns, sem hefur erft stöður aðalsmanna og
höfðingja og meðlimi ættkvísla. Margir borgarbúar hafa notið þeirra
sérréttinda að menntast og verða embættismenn, kaupmenn eða iðnaðarmenn.
Lægst setti hópurinn er atvinnulausir og fátæklingar.
Meðal hvítra íbúa landsins eru berbahirðingjar og ein ættkvísl þeirra,
tuareg og arabískir berbar, sem eru kallaðir márar. Þetta fólk hefst
aðallega við á Sahel-svæðinu og norðan Nígerbugðunnar. Svartir íbúar
landsins skiptast í marga hópa, s.s. afkomendur hinna fornu konungsdæma
Ghana, Mali og Songhai. Stærsti hópurinn er bambarafólkið, sem býr
meðfram Efra-Nígerfljótinu. Soninkefólkið (sarakole) er afkomendur
stofnenda Ghana-stórveldisins og býr í vesturhluta Sahel-svæðisins.
Malinkefólkið er afkomendur íbúa Maliveldisins og býr í
suðvesturhlutanum en songhai-fólkið býr í Nígerdalnum milli Djenné og
Ansongo. Dogonfólkið býr á hásléttunum í kringum Bandiagara.
Voltafólkið (þ.m.t. bwa, senufo og minianka) býr í austur- og
suðausturhlutunum, Fulanifólkið er hirðingjar í Sahel og Macina. Meðal
annarra þjóðernishópa eru tukulor, khasonke, bozo og somono.
Franska
er opinbert tungumál landsins. Tungumál og mállýzkur innfæddra eru
margar og skiptast í grófum dráttum eftir kynþáttum og héruðum.
Algengast er mande, sem nær yfir bambara (2/3 hl. Íbúanna tala það),
malinke, khasonke og wasulunka (quassoulou). Soninke og dogon eru líka
skyld bambara og innan dogon eru margar mállýzkur. Tunga voltafólksins
er einnig skyld því en samt sjálfstæð tunga, sem skiptist í bwa, senufo
og minianka. Fulani- og Tukulorfólkið talar ful (fulah eða peul) og
songhai er talað meðfram allri Nígerbugðunni. Tuaregfólkið hefur haldið
sinni fornu berbatungu og ritmálinu tifinagh, sem er skylt forn-líbýsku.
Márar tala arabísku.
Íbúar landsins játa flestir þrenn höfuðtrúarbrögð landsins: Islam
(>90%), andatrú og kristni (lítill hópur). Islam breiddist út á 11. öld
og hefur náð yfirhendinni meðal Soninke-, songhai-, tukulor-, tuareg- og
fulanifólksins auk mára. Andatrú á enn þá djúpar rætur meðal volta-,
malinke- og bambarafólksins
Íbúum
landsins fjölgar stöðugt, þó hægar eftir 1980 en áratugina tvo á undan.
Lífslíkur frá fæðingu eru 43 ár fyrir karla og 46 ár fyrir konur og
nokkuð hefur dregið úr fæðinga- og dánartíðnum, sem eru samt enn þá háar
á afrískan mælikvarða. Meira en helmingur íbúanna er yngri en 17 ára.
Flestir landsmenn búa í dreifbýli. Gao- og Timbuktusvæðin eru líka
strjálbýl utan borganna. Þau hafa löngum verið strjálbýl en þurrkarnir
á áttunda og níunda áratugnum hröktu marga íbúana til borganna eða suður
á bóginn í leit að beitilöndum fyrir búfénaðinn, jafnvel alla leið til
Burkina Faso. Borgarbúum með fasta búsetu hefur fjölgað mjög og nú
(2000) eru þeir í kringum 20% landsmanna. Atvinnuleysi í borgum er
mikið. Tæplega helmingur vinnuaflsins starfar í iðnaði og margir stunda
smáviðskipti. Gefist ungu fólki tækifæri, flytzt það til Frakklands eða
annarra Evrópulanda til að mennta sig. |