|
Mikil ræktun hrísgrjóna
er mjög áríðandi fyrir íbúa Madagaskar en engu að síður beinist
landnýtingin aðallega að kvikfjárrækt.
Nautgripir eru ræktaðir um land allt, þótt fátt sé um þá
á þéttum skógasvæðum, en ræktun nytjaplantna er stunduð samhliða.
Á hásléttunni, í dölum og áveitusvæðum í hlíðum þeirra
og hásléttnanna er stunduð hrísgrjónaræktun.
Skógafólkið hefur löngum ræktað hrísgrjón á svæðum, þar
sem skógi hefur verið rutt burt.
Yfirvöld í landinu hafa hvatt til stöðugrar ræktunar á áveitusvæðum
en dregið verði úr eyðingu skóga.
Gömlu þorpin í Merina og Betsileo stóðu oft uppi á hæðum innan
mikilla varnarskurða. Nú
standa þau neðar og smáþorp og smábýli standa dreift.
Á hásléttunni standa nautgriparéttir úr grjóti og víða
eru grafir með fagurlega útskornum viðarstólpum.
Litlar borgir þróuðust sem miðstöðvar stjórnsýslu í
konungsríkjum eyjarinnar fram á 18. öld.
Fjölmennustu borgir landsins eru Antananarivo á miðhásléttunni,
Mahajanga á norðvesturströndinni, Fianarantsoa á suðursléttunni,
Toamasina á austurströndinni, Antsiranana í norðurhlutanum, Toliara
í suðvesturhlutanum og Antsirabe á austursströndinni (ferðamannastaður).
Í gömlu borgunum eins og Antananarivo og Fianarantsoa gætir hvorki
kynþátta- né efnahagslegs aðskilnaðar íbúanna eins og í nýrri
borgunum. Vegna mikilla fólksflutninga innanlands á síðustu
árum 20. aldar eru borgirnar deigla margra kynþátta.
Byggð á Madagaskar er ekki gömul, aðeins u.þ.b. 2000 ára.
Tungumál og menningu má ótvírætt rekja til Indónesíu án þess
að ástæður þess liggi í augum uppi. Ekki er heldur vitað
hvaðan fyrstu landnemar eyjarinnar komu. Rannsóknir á loft- og
hafstraumum Indlandshafs gefa til kynna að siglingar frá Indónesíu
hafi verið mögulegar. Talið er, að fyrstu landnemarnir hafi
verið fámennur hópur sömu menningar, sem hafi náð landi í sömu
förinni.
Tungumál, fornleifarannsóknir og hefðir sýna líka ótvírætt fram
á áhrif landnáms Afríkumanna og araba á ströndinni fyrir árið
1000. Merki um indversk áhrif eru ekki eins áberandi í
orðaforða og ekki gætir áhrifa hindi í menningu malagasy og
rétttrúnaðar-islam kom ekki fram fyrr en í síðari byggðum á
ströndinni. Íbúar landsins tala Malagasy og nota latneska
starfrófið. Þessi tunga er staðlað afbrigði af
merinatungunni, sem er af ástrónesískum uppruna. Malagasy á sér margar mállýzkur, sem skiljast um allt
land. Franska er einnig útbreidd og er einnig opinbert mál, sem
er notað við kennslu samhliða Malagasy á efri menntastigum.
Þjóðin skiptist í u.þ.b. 20 kynþætti og þjóðerni.
Stærsti hópurinn er merinafólkið, sem býr dreift um eyjuna. Merinanafnið (Imerina) er sagt þýða „fólkið úr efri
byggðum”, því það bjó á hásléttunni. Næststærsti
hópurinn er betsimisarakafólkið („óaðskiljanlegi meirihlutinn”),
sem býr aðallera í austurhlutanum. Hinn þriðji stærsti er
betsileofólkið („ósigrandi meirihlutinn”), sem býr á
hásléttunni umhverfis Fianarantsoa. Aðrir veigamiklir hópar
eru tsimihety („fólkið, sem sker ekki hár sitt”), sakalava („fólkið
í langa dalnum”), antandroy („þyrnirunnafólkið”), tanala („skógarfólkið”),
antaimoro („árbakkafólkið”) og bara (óviss uppruni).
Smærri hópar eru m.a. antanosy („eyjafólkið”), antaifasy („sandfólkið”),
sihanaka („vatnafólkið”), antakarana („klettafólkið”),
betanimena („rauðmoldarfólkið”), sem hefur að mestu blandast
merinafólkinu, bzanozano („hárfléttufólkið”) og mahafaly („glaðlynda
fólkið”). Þessi kynþáttanöfn tákna ekki skýr
menningarleg skil, því að víða skarast menning þessara hópa.
Nafnaþýðingarnar eru lauslegar og mörg nafnanna eru tiltölulega ung
og eiga tíðum uppruna sinn á nýlendutímanum. Það er ekki
hægt að nota þau um ættkvíslir.
Næstum helmingur þjóðarinnar er kristinn og skiptist jafnt milli
rómversk-katólsku og mótmælenda. Talsverður fjöldi múslima
býr í norðvesturhlutanum. Aðrir íbúar stunda hefðbundin
trúarbrögð (forfeðratrú). Hinum látnu er komið fyrir í
grafhýsum og talið er að þeir annaðhvort umbuni eða refsi hinum
lifandi. Æðsti guðinn nefnist Zanahary (skaparinn) eða
Andriamanitra (hinn viðkvæmi). Fólkið trúir líka á anda og
flókið kerfi bannhelga setur lífi þess ýmsar hömlur.
Rúmlega 95% íbúanna eru Malagasy. Stærstu hópar innflytjenda
eru Frakkar, Kómórosmenn, Indverjar, Pakistanar og kínverjar.
Fæðingatíðni er oftast hærri en dánartíðni, þannig að fólkinu
fjölgar fremur hratt. Opinber stefna yfirvalda er gegn
takmörkunum barneigna. Helmingur þjóðarinnar er yngri en 17
ára. Brottflutningur íbúa af frönskum, kómóskum, indverskum
og pakistönskum uppruna síðla á 20. öldinni fækkaði þeim mjög.
Malagasyfólkið hefur ekki flutt brott svo neinu nemi.
Þéttbýlasti hluti eyjarinnar er miðhásléttan og
austurstrandsléttan er næstþéttbýlust. Austurskógasvæðið
og norðausturströndin eru næst í röðinni. Mestur hluti
vesturhlutans er strjálbýll. Allar aðalborgir landsins eru í
austurhlutanum. Antananarivo er fjölmennasta borgin. Gamli
hluti hennar er á tveimur þverhníptum fjallahryggjum og yfir gnæfir
Manjakamiadana-kastalinn. Yfirbragð gömlu borgarhlutanna er
mjög fallegt og næstum miðaldarlegt. |
