Samfélög veiðimanna
og safnara bjuggu á Gíneusvæðinu fyrir a.m.k. 30.000 árum og landbúnaður
hefur verið stundaður þar í 3000 ár. Fyrir u.þ.b. einni teinöld fóru
susu- og malinke-menn að þrengja að baga-, koniagi- og nalu-mönnum, sem
höfðu búið þar í rúmlega 1000 ár. Borgir og þorp í Efri-Gíneu voru
innlimuð í Malíríkið eftir miðja 13. öld og í kringum 1600 höfðu
fulani-menn náð yfirráðum á Fouta Djallon.
Portúgalar birtust
fyrst á 15. öld og þrælasölu lauk ekki fyrr en um miðja 19. öld. Brezk
og frönsk ítök á ströndinni höfðu lítil áhrif á sögulega þróun inni í
landi þar til höfðingi (almamy) Fouta Djallon-svæðisins samþykkti að
ríki hans yrði franskt verndarsvæði árið 1881. Hið sjálfstæða
Malinke-ríki undir stjórn Samory Touré varðist franska hernum til ársins
1898 og litlir skæruliðahópar Afríkumanna héldu áfram baráttunni gegn
Frökkum til loka fyrri heimsstyrjaldarinnar.
Nýlendutíminn.
Franska verndarsvæðið Rivieres du Sud var skilið frá Senegal sem sérstök
nýlenda árið 1890. Sem Franska-Gínea varð það hluti Frönsku
Vestur-Afríku árið 1995. Samningar við Líberíu og Bretland ákváðu að
mestu núverandi landamæri fyrir fyrri heimsstyrjöldina.
Samkvæmt
stjórnarskrá fjórða franska lýðveldisins 1946 mátti takmarkaður hópur
franskmenntaðra Afríkumanna í Gíneu kjósa til fulltrúaþings Frakka. Í
þjóðaratkvæðagreiðslunni 1958 um stjórnarskrá fimmta franska
lýðveldisins hafði Sékou Touré þau áhrif, að Gíneumenn greiddu atkvæði
gegn henni og kusu sjálfstæði.
Gínea skipaði
sérstakan sess meðal Afríkuríkja vegna þessarar höfnunar en stjórn Touré
varð sífellt afskiptasamari. Frakka neituðu landinu um fjárhagsaðstoð
og stjórnin varð að taka lán og gera viðskiptasamninga við fyrrum
Sovétríkin og Alþýðulýðveldið Kína. Þegar Gínea heyktist á að gerast
fullgildur aðili að efnahagsbandalagi austurblokkarinnar (COMICON),
snéri Gíneustjórn sér til Frakka og annarra Vesturlanda um fjárhags- og
tækniaðstoð á síðustu árum stjórnar Touré, sem hafði ekki tekizt að efla
efnahag þessa tiltölulega náttúruauðuga ríkis. |