Fulanifólkið (fulbe,
fula eða peul) í Fouta Djallon bjó í 75-95 íbúa smáþorpum (hinir
lægra settu í dölunum) áður en stóru þéttbýlin fóru að
myndast og fólkið fór að flykkjast þangað úr sveitunum.
Uppi á hálendinu var þétt net þorpa með nokkurra kílómetra
millibili en austurhluti landsins var strjálbýlli.
Í neðri Gíneu stóðu þorpin þétt saman við rætur hæða,
á flatlendi eða í dölum. Þar var samstaða og samhygð meira áberandi en á hálendinu
og 100-200 manns bjuggu í hverju þeirra.
Flest maliknefólkið í efri Gíneu bjó í hæfilega stórum þorpum
(1000 íbúar) við varanleg vatnsból og nýtti nærsvæðin til ræktunar.
Þorpin stóðu tiltölulega þétt saman og vítt og breitt mill
ræktarsvæðanna voru runnar og órækt.
Á skógarsvæðinu hafa merki búsetunnar orðið æ meira áberandi
allt frá miðri 20. öldinni. Kissifólkið
við landamæri Sierra Leone og Líberíu ræktaði hrísgrjón upp um
flestar hlíðar og á fenjasvæðum.
Þorpin voru fremur smá, sjaldnast fleiri en 150 íbúar.
Þau kúrðu oft í lundum kola-, mango- og kaffitráa.
Austar, þar sem loma- og kpellefólkið býr, var skógurinn
brenndur til landnýtingar (hrísgrjón og grænmeti).
Stærri þorp voru víðast á afskekktum hæðastöllum,
umkringd endurvöxnum skógi.
Stærsta borg landsins er Conakry.
Gamla borgin á Tumboeyju hefur yfirbragð nýlendubæjar en
Camayenne (Kaloum) á skaganum, sem hefur byggzt frá sjötta áratugi
20. aldar, státar af fáum húsum frá nýlendutímanum.
Fremst á skaganum er iðnaðarsvæði.
Næststærsta borgin er Kankan í efri Gíneu.
Hún byggist á verzlun, menntastofnunum, stjórnsýslu og trúarmiðstöð
múslima. Labé er inni á Fouta Djallon-svæðinu. Hún er markaðsborg og miðstöð menntunar og stjórnsýslu.
Nzérékoré á skógarsvæðinu hefur svipuðu hlutverki að
gegna. Aðrar mikilvægar
borgir eru Kindia og Mamou (verzlun) og Boké, Fria og Kamsar (iðnaður).
Þjóðflokkar. Landfræðileg
skipting Gíneu í fjögur svæði nær einnig til hinna fjögurra
tungumálahópa landsins. Í
neðri Gíneu hefur susutungan tekið við af fjölda annarra tungumála
innfæddra og er aðaltunga fólksins á ströndinni.
Á Fouta Djallon-svæðinu er aðaltungan pular (mállýzka af
fulfulde-stofni, sem er tunga fulanifólksins), en í efri Gíneu er
malinketungan útbreiddust. Á
skógarsvæðinu eru talaðar þrjár höfuðtungur, kpelle (austast),
loma (miðsvæðis) og kissi (vestast).
Eftir árið 1984 fór útlendingum búsettum í landinu að fjölga
fram yfir hina hefðbundnu diplómata, kennara og rækniráðgjafa.
Þar er aðallega um að ræða líbanska og sýrlenzka kaupmenn
og franska landbúnaðar-, viðskipta- og tækniráðunauta.
Næstum 75% þjóðarinnar eru múslimar.
Kristnir eru nokkuð fjölmennir, aðallega katólskir.
Nokkuð stór minnihlutahópur aðhyllist enn þá trú og siði
forfeðranna.
Lífslíkur hafa smám saman batnað (39 ár meðal karla og 42 ár meðal
kvenna) en eru þó enn þá meðal hinna lökustu í Afríku sunnan
Sahara. Innflytjendum fjölgaði
lítillega eftir 1984 og brottflutningur, sem var mikill á áttunda áratugnum,
dvínaði á hinum níunda. Þegar mest bar á brottflutningi (aðallega frá Fouta
Djallon og efri Gíneu), fluttust tæplega 17% vinnufærra karla af
landi brott, þannig að ójafnvægi varð í aldursdreifingu og
kynskiptingu. Flestir fluttust til nágrannalandanna en nokkrir til Evrópu
og Norður-Ameríku. Mestu þéttbýlissvæði landsins eru Fouta
Djallon, Conakry, Camyenne-skagi og iðnaðarsvæðin Boké, Fria og
Kamsar, sem búa við stöðugt aðstreymi fólks úr dreifbýlinu. |