Vegalengdin
aš honum frį Kaķró er 134 km. Sśezskuršurinn
liggur ķ gegnum hiš 112 km langa Sśezeiši į milli Asķu og Afrķku.
Hann tengir Mišjaršar- og Raušahaf og gerir siglingar milli
Atlantshafs og Indlandshafs mögulegar.
Hugmyndir
um skurš į žessum slóšum eru mjög gamlar.
Įriš 600 f.Kr. reyndi faraóinn Necho aš tengja Nķl viš Raušahafiš.
Hann hóf verkiš og Darķus lauk žvķ u.ž.b. öld sķšar.
Hann lét reisa verkinu minnismerki į bakka skuršarins.
Trajanus lét endurgrafa skuršinn um 100 e.Kr. Frį 8.öld smįfylltist hann aftur af sandi og ekki var hirt
um hann sķšan.
Frakkinn
Ferdinand de Lesseps (1805-1894), sem var ungur stjórnarfulltrśi ķ Kaķro
frį 1836, gerši athuganir og męlingar og lagši sķšan verkįętlanir
fyrir Said varakonung, sem undirritaši sķšan leyfisbréf 5. janśar
1856. Erfišlega gekk aš
afla fjįr til verksins vegna andstöšu Breta.
Hinn 25. aprķl 1859 var samt hafizt handa.
Varakonungurinn stóš fyrir fjįröflun og lagši til 25.000
verkamenn, sem leystir voru af vaktinni į žriggja mįnaša fresti og
žįgu laun fyrir. Śtvegun
drykkjarvatns fyrir žį var ķ sjįlfu sér afrek, žvķ aš žaš varš
aš sękja žaš til Kamelen žar til Ismalijaskuršurinn var tilbśinn
en ķ honum er ósalt vatn. Frį
1864 var hęgt aš fękka verkamönnum.
Ķ staš žeirra komu hįmenntašir fagmenn frį Evrópu, sem
luku verkinu meš nżjustu tękni og vélabśnaši.
Hinn 18. marz 1869 var sjó hleypt śr Mišjaršarhafi inn ķ
nyrzta hlutann, sem lį 8-12 m undir sjįvarmįli.
Ašeins ķ syšri hlutanum žurfti aš ausa burtu mikilli lešju.
Skuršurinn var opnašur 12. nóvember 1869 viš hįtķšlega athöfn
aš višstöddu mörgu stórmenni.
Kostnašurinn
viš skuršinn nam u.ž.b. 19. milljónum sterlingspunda, sem fengust meš
śtgįfu hlutabréfa, sem Bretar, Frakkar og Egyptar keyptu ašallega.
Allt fram aš žjóšnżtingu skuršarins įriš 1956 (Nasser)
stjórnaši hlutafélagiš Compagnie Universelle du Canal Maritime de
Suez. Nś er skuršurinn
hlutlaust svęši undir stjórn Egypta.
Allar tegundir skipa allra landa eiga umferšarrétt, bęši į
strķšs- og frišartķmum.
Ķ
kjölfar strķšsins milli Egypta og Ķsraelsmanna
var skuršurinn lokašur vegna skipsflaka įrin 1967-75.
Žetta var tķmi risaolķuskipanna.
Žegar hann var opnašur į nż, komust stęrstu skipin ekki um
hann, svo aš hann var dżpkašur og breikkašur į nķunda įratugnum.
engir skipastigar eru ķ Sśezskuršinum, sem er 171 km langur,
11-15 m djśpur og 95-140 m breišur.
Skip sigla um hann ķ lestum, a.m.k. 20 saman ķ einu.
Meš 10 km millibili geta skip mętzt.
Engar
fastar brżr eru į skuršinum. Fyrsta
varanlega tengingin milli Egyptalands og Sķnaķ, Ahmed Hamdi-göngin,
voru opnuš ķ lok 1980 12 km noršan Suezborgar.
Bretar og EBE geršu žau. Göngin
eru 2,8 km löng og allt aš 51 m nešan botns skuršarins.
Um žau er leitt rafmagn og ferskvatn til Sķnaķ.
Žau eru kennd viš egypzkan hershöfšingja, sem féll ķ
oktoberstrķšinu viš Ķsrael įriš 1973.
Ķ grennd viš Ķsmalija eru önnur göng, sem voru tilbśin til
umferšar įriš 1992 (fóru aš leka 1995 og Japanar greiddu višgeršina).
Įriš
1990 hófst gķfurleg išnašaruppbygging mešfram Sśezskuršinum,
žannig aš žar verši ašališnašarsvęši landsins ķ framtķšinni. Įętlaš er, aš ķbśafjöldi ķ Port Said, Ismaliju og
Suez verši yfir 1 milljón ķ hverri borg.
Žį verši Port Said og Suez išnašarborgir og umskipunarhafnir
į heimsmęlikvarša en Ismalija verši menningarlegt stjórnsetur hérašsins.
Undir žessar bjartsżnu įętlanir żta nżfundnar olķulindir bįšum
megin Sśezflóa auk nįmuvinnslu:
fosfat, mangan, króm, tin, volfram og asbest mešfram Raušahafinu. |