Giza
er á vinstri bakka Nílar og samnefnd úthverfi í Kaíró.
Pýramídastrætið 'Saria el-Haram' með háhýsum sínum liggur
í suðvestur að norðausturjaðri Lýbísku eyðimerkurinnar, þar sem
hinir stórkostlegu pýramídar standa á sléttum kalkbrúnum hennar.
Þar eru sex hvirfingar pýramída á 40 km kafla.
Fjórða
höfðingjaættin lét reisa pýramídana á árunum 2750-2550 f.Kr.
Þeir eru meðal elztu mannvirkja, sem enn þá standa, í
heiminum. Grikkir og Rómverjar
töldu þá meðal sjö undra veraldar og enn þá er dáðst að tækniafrekinu
við byggingu þeirra og valdi faraóanna, sem höfðu tugþúsundir þræla
og þegna í vinnu við gerð þeirra.
Ekki er ljóst, hvort stærð þeirra er í hlutfalli við völd
hvers faraóanna, sem létu reisa sér svona vegleg grafhýsi.
Líklega hafa fjárráð, völd og smekkur hvers og eins ráðið
mestu um stærðina. Ekki
hefur verið hægt að staðfesta að lengd valdatíma hafi ráðið þar
um.
Pýramídarnir
eru byggðir úr kalksteini frá vesturhluta Nílardalsins, lagðir með
fínslípuðum, hvítum kalksteini eða graníti.
Yngri pýramídarnir eru plássminni að innan en hinir eldri. Inni í þeim eru grafhýsi, dýrkunarklefi (hinn látni var
í guðatölu) og klefar fyrir dýrgripi, sem grafnir voru með faraóunum.
Allir þessir klefar voru neðanjarðar í eldri pýramídunum og
allir inngangar eru úr norðri. Helgidómur
hvers þeirra er í austurhlutunum. Súlnagöng (fyrst opin, síðar lokuð) tengdu dalhof niðri
í dalnum við pýramídana.
**Keopspýramídinn
er
hinn stærsti. Keops (Kúfu)
lét reisa hann og Fornegyptar nefndu hann 'Echet Chufu', sjóndeildarhring
Kúfus. Samkvæmt Heródusi II (124-125) unnu við hann 100.000 manna
vaktir allt árið, hver í þrjá mánuði í senn.
Rúmmál Keopspýramídans er 2,3 millj. m³ (2,5 í upphafi).
Í honum eru 2,3 milljónir steina sem vega 2,5 tonn hver.
Hver hlið er 225,7 m (var 230,38 m) löng, hæðin er 137,2 m
(var 146,5 m) og hornið á lóðlínu 52°51'.
Það er hættulegt að príla upp á pýramídann og reyndar
bannað með lögum, því að steinarnir eru hærri en 1 m og bratt
upp. Það telst til
undantekninga, að til þess séu gefin leyfi, og þá aðeins í fylgd
leiðsögumanns. Útsýni
af efri palli er tignarlegt yfir svingsinn, hina pýramídana og grænt
akurlendi Nílardalsins og Kaíró.
Hægt
er að skoða Keopspýramídann að innan en það er mjög erfitt, því
að skortur er á fersku lofti auk þess sem það er ekki erfiðisins
virði. Inngangurinn er um
göng, sem grafarræningjar gerðu að norðanverðu, gegnum þröng stoðagöng
inn í sal (8,5 m háan, 47 m langan og 1-2,5 m breiðan), sem gefur til
kynna góða þekkingu á byggingarlist. Því
næst er komið inn í grafhýsið (5,75 m hátt, 10,5 m langt og 5,25 m
breitt), þar sem aðeins stendur tóm opin granítkista.
Múmían hefur aldrei fundizt.
Austan
Keopspýramídans er þrír drottningapýramídar, m.a. fyrir eina dóttur
faraós auk grafreita annarra skyldmenna Keops.
Að sunnanverðu hvíla æðstu virðingarmenn ríkisins. Við suður- og austurhlið Keopspýramídans fór fram
fornleifauppgröftur árið 1954. Þar
komu í ljós fimm langar grafir, þar sem sólarskipið fannst í 1000
hlutum. Það er nú í nýja
safninu í Kaíró.
Vestan
Keopspýramídans eru konungagrafirnar, þar sem hirðmenn og embættismenn
4.-6. höfðingjaættanna hvíldu.
**Kafrapýramídinn,
sem Fornegyptar kölluðu
Uer-Chefre (Kafra er mikill), er 160 m frá suðvesturhorni Keopspýramídans.
Kafrap. stendur hærra og virðist því hærri.
Hann er 136,5 m hár (var 143,5 m), hliðar eru 210,5 m langar
(voru 215,25 m) og horn á lóðlínu 52°20'.
Rúmmál hans er 1,65 milljónir m³ (var 1,86). Efst uppi hefur hin gamla klæðning haldið sér, eins og
greinilega sést.
**Svingsinn,
sem höggvinn var úr
kalkklöppinni á staðnum í líki ljónsskrokks með höfuð faraós
(e.t.v. Kafra), er beint norðvestur af dalhofi Kafrapýramídans.
Hann er annað merkasta undur Egyptalands. Veðrun hefur eyðilegt svingsinn verulega en stöðugt er
unnið að viðgerðum. Lengd
hans er 73,5 m og hæðin 20 m.
Mykerinospýramídinn,
62 m hár, hliðar 108 m
langar og horn 51°, er 200 m suðvestan Kafrapýramídans.
Þrír minni pýramídar syðst fyrir ættingja faraós voru
aldrei fullbyggðir.
Árið
1990 fundust fyrir tilviljun a.m.k. 150 grafhýsi verkamanna, sem unnu
við gerð pýramídanna. Þeir
fengu greinilega leyfi til að byggja þau yfir sig og sína.
Ýmsar minjar (styttur o.fl.) hafa fundizt þar.
Pýramídarnir
í Giza eru flóðlýstir á kvöldin.
Suðvestan svingsins eru ljósa- og tónaflóðslýsingar á kvöldin.
Lítið eitt austan svingsins, i Keops papírussýningarhöllinni,
er sýnd gerð papírus, sem er seldur þar, annaðhvort málaður eða
auður.
Stöðugt
er unnið að uppgreftri og æ fleiri grafir eru uppgötvaðar. |