Alexandría Egyptaland,
Flag of Egypt


ALEXANDRÍA
EGYPTALAND
.

.

Utanríkisrnt.

Booking.com

Alexandría er við sjávarmál.  Íbúafjöldinn er u.þ.b. 2,5 milljónir.  Hin fornfræga Alexandría er önnur stærsta borg Egyptalands og mikilvægasta hafnarborg landsins.  Hún er vestast í óshólmum Nílar á sandrifi, sem skilur að Mareotishaf og Miðjarðarhaf.  Hún er vestræn að yfirbragði en þó býður gamli kjarninn upp á austrænan svip og líf.  Í og umhverf-is borgina er miðstöð baðmullarverzlunar og iðnaðar.  Fjölda spuna- og vefnaðarverksmiðja er þar að finna. Mikill matvælaiðnaður, sígarettuverksmiðjur, sútun og olíuhreinsun.  Vegna mikilvægis síns sem miðstöð baðmullarverzlunar og iðnaðar, bjó földi útlendinga í Alexandríu.  Nú eru u.þ.b. 4% íbúanna útlendingar, flestir Grikkir og Ítalar.  Í borginni situr patríarki rétttrúnaðarkirkjunnar, yfirmaður koptísku kirkjunnar býr í Kaíró.

Alexander mikli stofnaði borgina árið 331 f.Kr., þegar hann ætlaði að innlima Egyptaland í hið gríska heimsveldi.  Alexander lét arkitektinn Deinokrates sjá um legu og uppbyggingu borgarinnar.  Staðgengill og síðar eftirmaður Alexanders, Ptolemaios I. Soter (322-285) gerði Alexandríu að miðstöð lista- og lærdómsmanna.  Við hirð hans dvöldu ræðusnillingurinn Demetrios Phalereus, sem stóð fyrir stofnun hins fræga bókasafns, málararnir Apelles og Antiphilos, stærðfræðingurinn Euklid, læknarnir Erasistratos og Herophilos.  Ptolemaios lét reisa safn til eflingar vísindum og skáldskap í bundnu máli, þar sem vísindamenn og skáld bjuggu og stunduðu iðju sína.

Deilur Ptolomea um erfðarétt til krúnunnar breyttu ekki þróun borgarinnar í þá átt að verða mesta verzlunarborg heims.  Hún hafði lifað blómaskeið sitt árið 48 f.Kr., þegar Rómverjar blönduðu sér í deilur Kleopötru og bróður hennar og eiginmanns hennar.  Ptolemaios XIV.  Eftir morð Pompejusar í Pelusium hélt Sesar glæsilega innreið í Alexandríu.  Borgararnir og herir Ptolemaios réðust á hann og héldu honum og liði hans innan múra konungsborgarinnar.  Kleopatra heillaði ekki einungis Sesar upp úr skónum, heldur líka Antóníus, sem lifði hér í munaði og óhófi árin 42-30 f.Kr.  Kleopatra var líklega grísk.  Ágústus stækkaði borgina um úthverfið Nikopolis.  Þegar bezt lét, voru íbúarnir nærri hálfri milljón.  Grísk áhrif voru ríkjandi, því næst hin egypzku en í borginni var líka hverfi gyðinga frá dögum Ptolomaiusar I.  Árið 69 e.Kr. lýstu íbúarnir Vespasian keisara.

Heimspekingar safnsins höfðu unnið mjög að viðurkenningu hans.  Á valdatíma Trajans (98-117) ollu gyðingar, sem voru þriðjungur íbúanna, blóðugum óeirðum.  Hadrían /117-138) heimsótti Alexandríu árið 130 og efndi sjálfur til opinberra rökræðna í safninu.  Markús Árelíus hlýddi líka á fyrirlestra hinna lærðu en þar stóðu í fararbroddi málfræðingarnir Aþenaios, Harpokration, Hephaistion og Júlíus Pollux.  Leikritaskáldið Lukian, ritari egypzka landstjórans, bjó þá í borginni.  Septmus Servus (193-211) kom til Alexandríu árið 199 og færði borgurunum stjórnarskrá.  Heimsókn Caracalla (211-217) dró dilk á eftir sér.  Borgarbúar móðguðu hann og kostaði það blóðbað og lokun akademíunnar.  Verstu tímar borgarinnar voru, þegar palmýrar og keisararnir börðust.  Þá féll stór hluti borgarbúa fyrir sverðum, hungri og plágum.

Kristnin festi snemma rætur.  Fyrstur trúboða var guðspjallamaðurinn Markús.  Líkamsleifar hans voru fluttar til Feneyja árið 868.  Fyrstu ofsóknir gegn kristnum mönnum á valdatíma Deciusar (250) komu hart niður á Alexandríu, sem hafði lengi verið biskupssetur.  Árið 257, þegar Valeríus var við völd, voru kristnir ofsóttir í annað sinni og skömmu síðar, á valdatíma Gallineusar, kom pestin illa niður á borgarbúum.  Samt hélt Alexandría velli sem aðalmiðstöð kristninnar, þar til Konstantínópel tók við því hlutverki.  Þriðja alda ofsókna gegn kristnum reið yfir á dögum Júlíanusar Apostata (361-363).  Á valdadögum Theodosiusar (379-395) fékk heiðnin náðarhöggið.  Óteljandi og ómetanlegir munir og byggingar frá heiðnum sið týndust í kjölfarið.  Hnignunarskeið fylgdi, einkum þegar gyðingum var vísað úr borginni.  Hin fagra, heiðna og lærða Hypatía barðist gegn öfgum kristinna og var grýtt í hel árið 415 af skrílnum.

Á dögum Justianians (527-565) lagði Krösus II, Persakonungur, Alexandríu undir sig en kristnir voru látnir óáreittir.  Árið 626 rak Heraklíus Persa á brott.  Því næst komu herir Ómars kalífa í nafni islams og Alexandría féll árið 642 eftir langt umsátur.  

Herforingi Ómars, Amr Ibn el-As, þyrmdi henni.  Mikilvægi borgarinnar þvarr því meir sem stjórnsýslan fluttist til Kaíró.  Uppgötvun Ameríku og sjóleiðarinnar til Indlands lamaði endanlega öll viðskipti.  Muhammed Ali kom aftur fótunum undir borgina um 1800, þegar íbúafjöldinn var aðeins 5000.  Hann bætti hafnirnar og lét grafa skurði og lagði þar með grundvöllinn að næststærstu borg Egyptalands.

 TIL BAKA           Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir                  HEIM